Przywódcy 27 krajów UE w czwartek przed północą zdecydowali o podziale najwyższych unijnych stanowisk. Przewodniczącą Komisji Europejskiej pozostanie Ursula von der Leyen. Portugalczyk Antonio Costa będzie szefem Rady Europejskiej; Estonka Kaja Kallas - szefową unijnej dyplomacji.

Sprzeciw na szczycie

Ostatecznie nowych przywódców nie wybrano jednomyślnie. Swój sprzeciw na szczycie zaznaczyli premier Włoch Giorgia Meloni oraz szef węgierskiego rządu Viktor Orban. Meloni była przeciwna Coście i Kallas, a Orban - von der Leyen. Włoszka z kolei wstrzymała się od głosu w sprawie von der Leyen, Orban - w sprawie premierki Estonii.

Na konferencji po posiedzeniu Ursula von der Leyen powiedziała, że jest wdzięczna za wybój jej kandydatury na kolejny mandat w KE.

"Z silnym poczuciem misji podejmę się odpowiedzialności kolejnego przewodniczącego Rady Europejskiej" - napisał na swoim koncie na X Costa. Portugalczyk podziękował członkom Rady za zaufanie oraz pogratulował nominacji von der Leyen i Kallas.

Costa, który obejmie stanowisko 1 grudnia napisał, że będzie "w pełni zaangażowany w promowanie jedności między 27 państwami członkowskimi", dodał też, że skupi się na realizacji priorytetów strategicznych na kolejne pięć lat, które Rada zatwierdziła podczas posiedzenia w Brukseli.

Podczas konferencji po szczycie Costa, który połączył się z Brukselą online z Portugalii, zapewnił obecnego przewodniczącego Rady, że będzie "kontynuował jego mandat". Podziękował również - po portugalsku - za wsparcie swojemu politycznemu oponentowi, portugalskiemu premierowi Luisowi Montenegro.

Na konferencji po posiedzeniu Kaja Kallas powiedziała, że jej nominacja to "honor dla Estonii, która jest małym państwem należącym do Unii od 20 lat". Premierka Estonii napisała na X, że czuje się zaszczycona nominacją oraz podziękowała za zaufanie. "Musimy kontynuować współpracę, aby zapewnić, że Europa jest skutecznym globalnym partnerem i aby zapewnić naszym obywatelom wolność, bezpieczeństwo i dobrobyt".

Posiedzenie przywódców państw Unii rozpoczęło się w Brukseli w czwartek o godz. 16, a zakończyło przed północą. Chociaż debata dotycząca obsady kluczowych unijnych stanowisk była głównym tematem spotkania, to była omawiana dopiero na końcu, m.in. po dyskusji o sytuacji na Bliskim Wschodzie i priorytetach Rady Europejskiej na najbliższe pięć lat. Według unijnych źródeł agenda szczytu została zaplanowana w taki sposób po naciskach premierki Włoch Giorgii Meloni, która chciała najpierw rozmawiać o priorytetach, a potem o nazwiskach.

Zaplanowany pierwotnie na dwa dni szczyt potrwał jeden dzień. Z powrotem do stolicy - jak zwracali uwagę dyplomaci - spieszył się prezydent Francji Emmanuel Macron ze względu na przyspieszone wybory parlamentarne, które odbędą się w niedzielę.

Kto wybiera przywódców UE?

Szefa Komisji Europejskiej wybierają szefowie państw i rządów w Radzie Europejskiej. Zgodnie z traktatem kandydat musi zdobyć większość kwalifikowaną, a więc w praktyce poparcie co najmniej 15 z 27 krajów członkowskich. Nowego przewodniczącego musi zaakceptować Parlament Europejski; Ursula von del Leyen będzie musiała otrzymać 361 głosów w liczącym 720 posłów europarlamencie. "Będę się teraz starać się o poparcie w Parlamencie Europejskim, po tym jak przedstawię eurodeputowanym mój program polityczny na kolejną kadencję" - powiedziała VdL podczas konferencji po posiedzeniu w Brukseli.

Jak powiedziała w czwartek szefowa PE Roberta Metsola, nie wiadomo jeszcze czy nominację kandydatki na szefową KE uda się zatwierdzić podczas najbliższej sesji plenarnej europarlamentu, która rozpocznie się 16 lipca w Strasburgu. Ostateczny program sesji zostanie ustalony dopiero 11 lipca, ale eurodeputowani najpierw skupią się na wyborze prezydium europarlamentu.

W poprzednich latach wybory do PE odbywały się wcześniej np. już w maju (tegoroczne przypadły na 6-9 czerwca), więc w lipcu udawało się zorganizować dwie sesje plenarne, na co tym razem nie było czasu. Jeśli decyzja dotycząca obsady kluczowego stanowiska w KE nie zapadnie podczas lipcowej sesji europarlamentu, zostanie ona przeniesiona na posiedzenie we wrześniu.

Czytaj też: Unia Europejska i Ukraina podpisały umowę o gwarancjach bezpieczeństwa