- Finalizujemy dzisiaj zapowiedź zaangażowania Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego we współprowadzenie, powstałego w zeszłym roku z inicjatywy samorządów lokalnych, Muzeum Cypriana Norwida - powiedział na wtorkowej konferencji prasowej wicepremier Gliński.

Przekazał, że inicjatorami powołania muzeum były Powiat Wyszkowski, Powiat Wołomiński, Powiat Węgrowski, Gmina Zabrodzie oraz Fundacja Museion Norwid.

Wskazał, że MKiDN zaangażowało się w tę inicjatywę z oczywistego względu, że potrzebne są fundusze centralne, które mogłyby tę inicjatywę i instytucję, wesprzeć na tyle, żeby ona mogła funkcjonować w sposób należyty.



Znaczący wybór nowej siedziby

Minister kultury przypomniał, że przyszła siedziba muzeum - Pałac w Dębinkach to miejsce, w którym Norwid "wychowywał się, mieszkał, całe życie o tym miejscu pamiętał, nawet będąc na emigracji". Podał, że Pałac "wymaga wsparcia remontowego, zabezpieczenia".

Wicepremier Gliński podziękował wszystkim, którzy przyczynili się do podpisania umowy o współprowadzeniu. - Mam nadzieję, że to jest przykład dobrej współpracy lokalnych społeczności, społeczności specjalistów, którzy się danym tematem, postacią zajmują i państwa polskiego, które jest reprezentowane przez MKiDN. W ten sposób w 2022 roku wieńczymy Rok Norwida - powiedział szef MKiDN.

Ocenił, że "to będzie poważna, aktywna, dobra dla Polski, instytucja poświęcona naszemu czwartemu wieszczowi".

Wojewoda mazowiecki Konstanty Radziwiłł przyznał, że jest "przeszczęśliwy". - Myślę, że w historii Norwida i wszystkiego, co z nim związane to dzień, który jest naprawdę bardzo ważny. Norwid, w czasie, kiedy tworzył nie był znany szeroko i długo po swojej śmierci też. Właściwie doczekał się, jeżeli można tak się wyrazić, wydania swoich dzieł, prawie 100 lat po swojej śmierci. Muzeum, które powstaje jest to kolejny krok dla upamiętnienia tej niezwykle ważnej postaci, ważnej w ogóle dla Polski, ale także dla Mazowsza. Rzeczy nie tak dawno niemożliwe, wydają się być w zasięgu ręki - mówił Radziwiłł.

"Wielki sukces"

Starosta Powiatu Wyszkowskiego Jerzy Żukowski ocenił, że podpisanie umowy jest "wielkim sukcesem". - Mamy muzeum, będzie funkcjonowało, to jest najważniejsze w tym momencie - dodał.

Wójt Gminy Zabrodzie Krzysztof Jezierski mówił, że jest wzruszony, ponieważ sam mieszka w Dębinkach. - Pamiętam, kiedy rok temu rozpoczynaliśmy starania, zastanawialiśmy się, jak uczcić ten Rok Norwida i przede wszystkim leżał nam na sercu ten piękny zespół pałacowo-parkowy. Wiedzieliśmy, że się uda, ale nie była to jakaś wielka wiara, dlatego też szczególnie chciałem podziękować wojewodzie (mazowieckiemu - przyp. red.), którego udział, uważam, był ogromny, staroście powiatu wołomińskiego Adamowi Lubiakowi, również za wszelką pomoc, wszystkim zaangażowanym w ten projekt. Bardzo serdecznie dziękuję - powiedział Jezierski.

Umowę o współprowadzeniu Muzeum Norwida zawarto na 20 lat. Budżet Muzeum w 2022 r. wyniesie prawie 1,3 mln zł, w tym wkład ministra kultury i dziedzictwa narodowego osiągnie kwotę ponad 1,1 mln zł. Od 2023 r. warunki finansowe umowy to: 1,3 mln zł przeznaczonych z budżetu MKiDN oraz po 30 tys. zł z budżetu Powiatu Wyszkowskiego, Gminy Zabrodzie oraz Fundacji Museion Norwid.

Rys historyczny

Muzeum Cypriana Norwida w Dębinkach zostało powołane do życia 25 sierpnia 2021 r. na mocy uchwał Rady Powiatu w Wyszkowie i Rady Gminy Zabrodzie. Zgodnie z umową, do współorganizatorów nowo utworzonej instytucji dołączyła Fundacja Museion Norwid.

Muzeum rozpoczęło działalność 15 września 2021 r. Wybór Pałacu w Dębinkach na siedzibę miejsca poświęconego Norwidowi nie jest przypadkowy, ponieważ tu przyszły poeta spędzał czas w dzieciństwie.

List intencyjny, w której strony – Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, Powiat w Wyszkowie, Gmina Zabrodzie i Fundacja Museion Norwid – wyrażają wolę ścisłej współpracy w celu prowadzenia wspólnej instytucji kultury – Muzeum Cypriana Norwida w Dębinkach, został podpisany 24 września 2021 r. w Dębinkach.

Pałac w Dębinkach, wybrany na siedzibę Muzeum, został zbudowany w pierwszej połowie XVII wieku przez Jana Renarda – podstolego nurskiego, pułkownika gwardii króla Augusta II. Ród Renardów, przenosząc się na Śląsk, sprzedał dobra Ksaweremu Dybowskiemu, który był ojczymem matki Cypriana Kamila Norwida, a po śmierci jej męża Jana Norwida, został opiekunem jego małoletnich dzieci.

W pierwszej połowie XIX wieku pałac został dwukrotnie przebudowany przez Ksawerego Dybowskiego, a w drugiej połowie XIX wieku – przez budowniczego Władysława Mierzanowskiego.

W 1871 r. majątek Dębinki został sprzedany. Odtąd zmieniał kilkakrotnie właściciela. Po I wojnie światowej przeszedł na własność księcia Michała Woronieckiego. W latach 20. XX w. pałac kupiła Helena Osowska, która podczas II wojny światowej, udzielała w nim schronienia partyzantom, żołnierzom Armii Krajowej i powstańcom warszawskim.

W 1944 r. dwór został opuszczony. Przez krótki czas mieściło się w nim dowództwo wojsk niemieckich, a później szpital dla rannych żołnierzy radzieckich. Reforma rolna z 1948 r. przyznała ludności wiejskiej ziemie majątku. Pałac uległ zdewastowaniu. W latach 1948-50 został odbudowany.

Obecnie jest to klasyczny dwór, murowany z cegły. Od frontu posiada portyk o czterech kolumnach, dźwigających szerokie belkowania i trójkątny szczyt. W pomieszczeniach znajduje się dekoracja sztukatorska na plafonach z II połowy XIX wieku. Obok pałacu znajdują się dwie oficyny dworskie wzniesione prawdopodobnie również w II połowie XVIII wieku. Całość terenu otacza park założony w XVIII wieku, a następnie przekształcony w XIX-XX wieku, z podjazdem od frontu. W parku do dziś zachowały się okazy starodrzewu.