W poniedziałek na Zamku Królewskim w Warszawie zaprezentowano nowo zakupiony rysunek Rafaela Santi. - To jedno z najcenniejszych dzieł w polskich zasobach. Widać cały talent twórcy. Jego kreska jest swobodna, szybka i perfekcyjna - mówi dyrektor Zamku prof. Wojciech Fałkowski.

- Jest to bardzo ważny moment dla polskiej kultury. Dziś do kolekcji zamkowej trafił nowy nabytek - rysunek autorstwa Rafaela. Stanie się on częścią ogólnego zasobu kulturalnego Polski. Podwyższy rangę polskich zbiorów na świecie - powiedział prof. Fałkowski.

- Rysunek, który dziś prezentujemy przypomina nam o bolesnej stracie, jaką poniosła polska kultura w czasie II wojny światowej - o "Portrecie młodzieńca" (ok. 1510) z kolekcji Czartoryskich, który wówczas zaginął. Ten rysunek jednocześnie wpisuje się w strategię Zamku - tworzenie wielkiego zbioru sztuki włoskiej - dodał.

Na rysunku cały talent Rafaela

Według prof. Fałkowskiego, "sztuka włoska była bazą dla całej kultury europejskiej, dla całego kontynentu aż do początku XIX wieku".

Według Marty Zdańkowskiej z Ośrodka Sztuki Zamku Królewskiego, "Postać żołnierza w zbroi all'antica" to prawdopodobnie rzymski bohater Gajusz Mucjusz Scewola pojmany do niewoli przez króla Etrusków, Porsennę". Scewola miał włożyć rękę do ognia, by udowodnić, że nie lęka się tortur ani śmierci – pod wrażeniem jego odwagi i determinacji Porsenna go uwolnił.

Rysunek wykonano między 1506 a 1510 r. - Na rysunku widzimy cały talent Rafaela. Jego kreska jest swobodna, szybka lecz perfekcyjna - podkreślił prof. Fałkowski. - Rysunek jest skończonym dziełem, mimo że nie widać w nim dopracowania czy wręcz "wymęczenia". Z jednej strony swobodna kreska, z drugiej - całościowe ujęcie, elegancja i precyzja. To znamionuje największych mistrzów - dodał.

- Rysunek w rozmiarze 27,2 x 17,5 cm wykonano piórem i brązowym tuszem na dwóch cienkich warstwach czerpanego papieru - powiedziała dr Katarzyna Garczewska-Semka z działu konserwacji Zamku Królewskiego. - W przeciwieństwie do obrazów na desce czy płótnie rysunki na papierze są szczególnie podatne na uszkodzenia, czynniki atmosferyczne, temperaturę, wilgoć i działanie światła - wyjaśniła. - Dlatego prezentujemy go w sali bez okien i w półmroku. Szyba ochronna całkowicie odcina dostęp promieni UV, ale niestety światło widzialne ma szkodliwy, i niestety nieodwracalny wpływ na papier, który ulega naświetleniu. Dlatego rysunek będzie wystawiany tu tylko przez tydzień - dodała.

- W październiku pojawi się na wystawie "Rafael. Piękno renesansu" - powiedział dr Artur Badach z Ośrodka Sztuki. Podczas jesiennej wystawy zostaną zaprezentowane prace Rafaela pochodzące głównie z włoskich kolekcji i muzeów, a ponadto prace innych renesansowych twórców m.in. Pietro Perugino i Giulio Romano.

- Rysunek Rafaela jest jednym najcenniejszych dzieł - jedynym Rafaela! - które znajdują się obecnie w polskich zasobach. Obok dosłownie tuzina innych dzieł największych mistrzów to dzieło absolutnie najwyższej klasy światowej. Przypomina nam niezagojone rany - straty, jakie poniosła polska kultura podczas II wojny światowej i utratę wspomnianego już "Portretu młodzieńca" tego samego autora, ale także podnosi rangę naszych zbiorów rozsianych po różnych muzeach - powiedział prof. Fałkowski.

- Wystawianie rysunku tu, na Zamku ma swoje symboliczne znaczenie, bo jest to miejsce znane na całym świecie, miejsce symboliczne, w którym dobrze widać, czym dysponuje Polska w zakresie zbiorów sztuki europejskiej - podkreślił.

Dotacja MKiDN

Zakup rysunku został sfinansowany dzięki wsparciu i dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Rafael (właściwie Raffaello Santi) urodził się 28 marca lub 6 kwietnia 1483 r. w Urbino. W Perugii pobierał lekcje u Pietra Perugino. Otworzył własną pracownię w wieku 17 lat. Po śmierci ojca przeniósł się do Florencji. W tym czasie we Włoszech działali Leonardo da Vinci i Michał Anioł, którzy inspirowali Rafaela. W 1508 r. papież Juliusz II zatrudnił artystę do wykonania dekoracji watykańskich komnat m.in. malowania fresków "Szkoła ateńska" oraz "Apoteoza Eucharystii". W 1514 r. Rafael został głównym architektem budowy nowej bazyliki św. Piotra. Papież Leon X mianował go konserwatorem zabytków Rzymu. Rafael malował portrety oraz obrazy ołtarzowe m.in. "Madonnę Sykstyńską". Zmarł 6 kwietnia 1520 r. na febrę. Jest uznawany za jednego z najwybitniejszych włoskich malarzy epoki dojrzałego renesansu.

Czytaj też: Cierpliwy realizm, czyli miejskie pejzaże na obrazach Krzysztofa Klimka w Zachęcie