W piątkowej uroczystości z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych uczestniczyli m.in. mławscy samorządowcy, uczniowie i harcerze. Po złożeniu wieńca prezydent przez chwilę rozmawiał ze zgromadzoną młodzieżą i mieszkańcami.

Pomnik Żołnierzy Wyklętych w Mławie został odsłonięty w 2016 r. Jego budowę trzy lata wcześniej zainicjował powołany w tym celu społeczny komitet. Pomnik, który znajduje się na skwerze przed kościołem św. Rodziny, to dwa kamienie, przed którymi ułożone są tabliczki z nazwami formacji antykomunistycznego podziemia niepodległościowego, jak np. Ruch Oporu Armii Krajowej, Narodowe Siły Zbrojne i Samoobrona Społeczna.

Na jednym z kamieni głównym elementem jest tablica z inskrypcją: „Pamięci Żołnierzy Wyklętych - Niezłomnych Ziemi Mławskiej Walczących o Polskę Niepodległą w latach 1945 – 1953”. Widnieje tam też cytat z Adama Mickiewicza: „Jeśli zapomnę o nich, Ty, Boże na niebie, zapomnij o mnie”. Drugi z kamieni, przepasany biało-czerwoną szarfą, zdobi znak Polski Walczącej. W tle znajdują się krzyże.

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych został ustanowiony w 2011 r. i obchodzony jest co roku 1 marca.

Według Instytutu Pamięci Narodowej, w 1945 r. w granicach ówczesnej Polski działało około 350 oddziałów podziemia niepodległościowego, a w ich szeregach walczyło 13-17 tys. żołnierzy. Szacuje się, że przez organizacje antykomunistycznego podziemia niepodległościowego do 1956 r. przeszło w sumie około 200 tys. osób.

Ostatnim Żołnierzem Wyklętym był st. sierż. Józef Franczak ps. „Lalek”, który poległ w wieku 45 lat w obławie zorganizowanej przez SB i ZOMO 21 października 1963 r. w Majdanie Kozic Górnych, obecnie woj. lubelskie. W 2008 r. prezydent Lech Kaczyński nadał pośmiertnie st. sierż. Franczakowi Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Polski w 90. rocznicę jego urodzin.

Czytaj też: „Oddajemy cześć bohaterom”. Dziś Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych