W poniedziałek Kancelaria Prezydenta RP poinformowała, że prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Nowa ustawa wprowadza zasadniczą zmianę w sposobie ustalania dochodów jednostek samorządu terytorialnego (JST) z tytułu udziałów w podatkach dochodowych. Dochody te mają być obliczane jako procent od dochodów podatników danego podatku z terenu danej JST. Obecnie dochód samorządów z tytułu udziału w PIT i CIT naliczany jest na podstawie podatku należnego.

Podzielone zdania samorządowców

Zmiany te skomentowali na naszej antenie samorządowcy.

Jak mówił prezydent Otwocka Jarosław Margielski, to dobre rozwiązanie dla dużych miast, ale niekoniecznie dla małych miejscowości.

– Kroplówka, którą była ta subwencja wyrównawcza do PIT-u, była na poziomie minimalnym 2,8 mln zł. Dla gmin, które nawet miały straty z PIT-u na poziomie miliona, to był ogromny zastrzyk gotówki. Pozwalał na realizacje inwestycji, na które nigdy nie było pieniędzy. W tym roku te poziomy dopłat są na poziomie 1,2 mln zł – podkreślał w Magazynie Samorządowym prezydent Margielski.

Z kolei burmistrz Piaseczna, Daniel Putkiewicz wskazywał, że dla Piaseczna nowe przepisy oznaczają wzrost finansowania o ok. 4 proc. względem wcześniejszych wyliczeń.

– Patrzymy też na specyfikę gmin. Trochę inna jest specyfika gminy Piaseczno, gdzie rośnie liczba mieszkańców i rosną także dochody z tytułu PIT. Za mieszkańcami podążają usługi, to oznacza np. więcej obiektów pod działalność gospodarczą – mówił Daniel Putkiewicz.

Z nowego sposobu naliczania dotacji dla samorządów zadowolony jest także burmistrz miejscowości Mrozy Dariusz Jaszczuk. Podkreślał, że Mrozy otrzymają 4,5 mln zł przy 72–milionowym budżecie.

- Oznacza to, że gdybyśmy mieli naliczone te wszystkie środki na poziomie przepisów obowiązujących w 2024 roku, wtedy ta dotacja byłaby niższa o 4,5 mln zł - wskazał.

Jakie zmiany w sposobie ustalania dochodów?

"Ustawa wprowadza zasadniczą zmianę w sposobie ustalania dochodów JST z tytułu udziałów w podatkach dochodowych. Dochody te mają być obliczane jako procent od dochodów podatników danego podatku z terenu danej JST, podczas gdy obecnie dochód samorządów z tytułu udziału w PIT i CIT naliczany jest na podstawie podatku należnego" – podkreślono w komunikacie kancelarii prezydenta.

Podano w nim, że kwota rocznego dochodu jednostki samorządu terytorialnego z tytułu udziału w PIT będzie ustalana "poprzez przemnożenie zwaloryzowanych dochodów podatników zamieszkałych na obszarze danej JST za rok bazowy przez określoną procentowo wysokość udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych". Stwierdzono także, że mechanizm waloryzacji będzie uwzględniać wskaźnik dynamiki przeciętnego wynagrodzenia i wskaźnik dynamiki zatrudnienia. Analogicznie ma być ustalana kwota rocznego dochodu samorządów z tytułu udziału w CIT, choć waloryzacja w tym przypadku ma uwzględniać dynamikę nominalnego PKB.

"Ustawa wprowadza, zamiast obecnych części subwencji ogólnej, pojęcie potrzeb finansowych JST, które będą podlegać finansowaniu zwiększonymi dochodami z tytułu udziału w PIT i CIT, a w przypadku, gdy będą one niewystarczające – subwencją ogólną z budżetu państwa. Potrzeby finansowe będą elementem kalkulacyjnym do ustalenia subwencji ogólnej z budżetu państwa" – napisała kancelaria prezydenta w komunikacie.

Wyjaśniono w nim, że na potrzeby finansowe samorządów składają się potrzeby wyrównawcze, oświatowe, rozwojowe, ekologiczne i uzupełniające. I tak potrzeby wyrównawcze będą ustalane dla JST, w której indywidualny wskaźnik zamożności jest równy określonej w ustawie procentowej wartości wskaźnika zamożności ustalonego odpowiednio dla danej kategorii JST, bądź niższy od tej wartości. Z kolei globalna kwota potrzeb oświatowych ma być ustalana - co do zasady - analogicznie jak obecna część oświatowa subwencji ogólnej, czyli w oparciu o kwotę z roku poprzedniego z uwzględnieniem zmiany zakresu realizowanych zadań oświatowych.

Potrzeby rozwojowe mają być ustalane w podziale na poszczególne kategorie JST, co w ocenie projektodawcy stwarza możliwość bardziej precyzyjnego wspierania rozwoju poszczególnych kategorii samorządu. Potrzeby ekologiczne mają być ustalane dla wszystkich JST, na terenie których znajdują się obszary o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chronione. Potrzeby uzupełniające będą ustalane w wysokości odpowiadającej kwocie potrzeb uzupełniających z roku poprzedzającego rok budżetowy, zwaloryzowanej wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych.

Kancelaria prezydenta przypomniała, że ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z wyjątkiem kilku przepisów, które wchodzą w życie w innym terminie.

Czytaj też: Od listopada będzie więcej płatnych dróg. Których pojazdów dotkną nowe przepisy?