Łosiowisko

Łosiowisko: Boże Narodzenie na ziemi radomskiej

  • Piotr Szymon Łoś

  • 26.12.2019
  • 46 min 42 s

Krótki opis odcinka

Tak jak mazurki wielkanocne były najpierw na stołach szlacheckich (głównie z powodu różnic ekonomicznych między dworem a wsią), tak i ryby słodkowodne dopiero dużo później trafiły na wigilijną wieczerzę na wsi radomskiej. Stawy rybne były przeważnie własnością ziemiańską, a chłopi – jeżeli miewali karpia czy inną rybę – to można sądzić, iż pochodziła ona z kłusownictwa. Danuta Gawęda z Zaborowia mówi, iż już od dawna w jej domu nie przestrzega się obyczaju dwunastu potraw na Wigilię. Jej starsza koleżanka z zespołu „Zaborowianki” – Lucyna Gawor z kolei opowiada, iż w domu teściowej jej syna jak najbardziej tradycja ta jest podtrzymywana. Obie rodziny mieszkają w regionie radomskim, a więc z tradycją bywa różnie. Czasami niepiśmienni chłopi mieli w pamięci fragmenty Pisma Świętego, mówiące o narodzeniu Pańskim, czytane zazwyczaj na początek Wigilii. Nie dziwi więc fakt, że w niektórych domach tak rozpoczynano wieczerzę, a w innych, zapewne w większości, gdzie jeszcze ludzie nie czytali i nie pisali, nie było komu odpowiedniego fragmentu przeczytać. Dziś jest to już daleka przeszłość, tradycja czytania fragmentu z Biblii przez najmłodszych członków rodziny ma się dobrze i jest kultywowana, zarówno w domach wiejskich, jak i w mieście. Z tradycji najdawniejszych w domach wiejskich w regionie radomskim ostały się te zwyczaje, które współcześnie stosuje się prawie wszędzie. Niemniej – jak powtórzyła w audycji wielokrotnie dr Justyna Górska-Streicher – „co wieś, to inna pieśń”. Sąsiednie nawet wioski mogły mieć swoją lokalną tradycję, a ona zawsze była wzbogacana przez „matriarchat”, czyli dzięki kobietom, które zazwyczaj gotowały to, czego nauczyły się w domach rodzinnych. O tradycjach żywych i tych już bardzo dawno zapomnianych, w audycji mówią: Danuta Gawęda i Lucyna Gawor z zespołu ludowego „Zaborowianki” z Zaborowia (gm. Orońsko, pow. szydłowiecki) oraz dr Justyna Górska-Streicher, etnograf, badaczka z Muzeum Wsi Radomskiej. Świąteczne opowieści „okrasiły” kolędami wszystkie członkinie zespołu „Zaborowianki”. „Zaborowianki” przyjechały do Radia dla Ciebie w czwartek 19 grudnia br., prezentując nie tylko wiedzę teoretyczną, ale ustawiły stoisko z pierogami, ciastami, chlebem i innymi smakołykami świątecznymi, które co roku na Boże Narodzenie przygotowują w swoich domach. Ponadto, w tym dniu swoje prace zaprezentowali dwaj artyści – rzeźbiarze: Adam Sobień i Mariusz Bogusławski, współpracujący z Muzeum Wsi Radomskiej, zaś piękne ozdoby choinkowe pokazała Maria Ostrowska ze Stowarzyszenia "Aktywni na Targowej" ze Skaryszewa. Dyrektor Muzeum Wsi Radomskiej, Ilonie Jaroszek, a przede wszystkim Annie Ziółek, kierownikowi Działu Edukacji Muzeum bardzo dziękujemy za przygotowanie radiowej wizyty twórców regionu radomskiego w tym przedświątecznym dniu. [gallery ids="315611,315612,315613,315614,315615,315616,315617,315618,315619,315620,315621,315622,315623,315624,315625,315626,315627,315628,315629,315630,315634,315633"]

Opis odcinka

Tak jak mazurki wielkanocne były najpierw na stołach szlacheckich (głównie z powodu różnic ekonomicznych między dworem a wsią), tak i ryby słodkowodne dopiero dużo później trafiły na wigilijną wieczerzę na wsi radomskiej. Stawy rybne były przeważnie własnością ziemiańską, a chłopi – jeżeli miewali karpia czy inną rybę – to można sądzić, iż pochodziła ona z kłusownictwa.

Danuta Gawęda z Zaborowia mówi, iż już od dawna w jej domu nie przestrzega się obyczaju dwunastu potraw na Wigilię. Jej starsza koleżanka z zespołu „Zaborowianki” – Lucyna Gawor z kolei opowiada, iż w domu teściowej jej syna jak najbardziej tradycja ta jest podtrzymywana. Obie rodziny mieszkają w regionie radomskim, a więc z tradycją bywa różnie.

Czasami niepiśmienni chłopi mieli w pamięci fragmenty Pisma Świętego, mówiące o narodzeniu Pańskim, czytane zazwyczaj na początek Wigilii. Nie dziwi więc fakt, że w niektórych domach tak rozpoczynano wieczerzę, a w innych, zapewne w większości, gdzie jeszcze ludzie nie czytali i nie pisali, nie było komu odpowiedniego fragmentu przeczytać. Dziś jest to już daleka przeszłość, tradycja czytania fragmentu z Biblii przez najmłodszych członków rodziny ma się dobrze i jest kultywowana, zarówno w domach wiejskich, jak i w mieście.

Z tradycji najdawniejszych w domach wiejskich w regionie radomskim ostały się te zwyczaje, które współcześnie stosuje się prawie wszędzie. Niemniej – jak powtórzyła w audycji wielokrotnie dr Justyna Górska-Streicher – „co wieś, to inna pieśń”. Sąsiednie nawet wioski mogły mieć swoją lokalną tradycję, a ona zawsze była wzbogacana przez „matriarchat”, czyli dzięki kobietom, które zazwyczaj gotowały to, czego nauczyły się w domach rodzinnych.

O tradycjach żywych i tych już bardzo dawno zapomnianych, w audycji mówią: Danuta Gawęda i Lucyna Gawor z zespołu ludowego „Zaborowianki” z Zaborowia (gm. Orońsko, pow. szydłowiecki) oraz dr Justyna Górska-Streicher, etnograf, badaczka z Muzeum Wsi Radomskiej. Świąteczne opowieści „okrasiły” kolędami wszystkie członkinie zespołu „Zaborowianki”.

Zaborowianki” przyjechały do Radia dla Ciebie w czwartek 19 grudnia br., prezentując nie tylko wiedzę teoretyczną, ale ustawiły stoisko z pierogami, ciastami, chlebem i innymi smakołykami świątecznymi, które co roku na Boże Narodzenie przygotowują w swoich domach.

Ponadto, w tym dniu swoje prace zaprezentowali dwaj artyści – rzeźbiarze: Adam Sobień i Mariusz Bogusławski, współpracujący z Muzeum Wsi Radomskiej, zaś piękne ozdoby choinkowe pokazała Maria Ostrowska ze Stowarzyszenia "Aktywni na Targowej" ze Skaryszewa.

Dyrektor Muzeum Wsi Radomskiej, Ilonie Jaroszek, a przede wszystkim Annie Ziółek, kierownikowi Działu Edukacji Muzeum bardzo dziękujemy za przygotowanie radiowej wizyty twórców regionu radomskiego w tym przedświątecznym dniu.

[gallery ids="315611,315612,315613,315614,315615,315616,315617,315618,315619,315620,315621,315622,315623,315624,315625,315626,315627,315628,315629,315630,315634,315633"]

Kategorie:

OGÓLNY OPIS PODCASTU

Łosiowisko

Historia, tradycje, zabytki, ciekawi ludzie. Dwory, pałace, wiejskie chaty, dworce kolejowe. Przyroda: rzeki, lasy, zwierzęta. Kultura, zróżnicowanie wyznaniowe i kulturowe, mniejszości narodowe. Literatura i opowieści ludzi wsi. A wszystko jak u Reja: między panem, wójtem i plebanem. Mazowsze, Podlasie, Kurpie, ziemia radomska. Regionalizm na tle kultury oraz historii kraju i narodu. 

Odcinki podcastu (608)

  • Życie Siedlczan i twórczość artystyczna w okresie PRL

    • 22.09.2024

    • 52 min 01 s

  • Pensjonaty i ludzie - wspomnienia z Konstancina Jeziorny

    • 08.09.2024

    • 48 min 49 s

  • Wokół pieśni kurpiowskiej - spotkanie z Olgą Stopińską

    • 01.09.2024

    • 46 min 32 s

  • Sanniki Dożynki Mazowieckie, cz. 4 (z historii Sannik)

    • 25.08.2024

    • 51 min 56 s

  • Sanniki Dożynki Mazowieckie, cz. 3

    • 25.08.2024

    • 44 min 35 s

  • Sanniki Dożynki Mazowieckie, cz. 2

    • 25.08.2024

    • 38 min 22 s

  • Sanniki Dożynki Mazowieckie cz. 1

    • 25.08.2024

    • 51 min 24 s

  • Od Racławic (1794) do Radzymina (1920), wystawa malarstwa batalistycznego

    • 28.07.2024

    • 43 min 53 s

  • Tzw. szopy W. C. Toebbensa w Getcie warszawskim i obozie pracy w Poniatowej

    • 21.07.2024

    • 47 min 47 s

  • Nieobecni - wystawa o historii Żydów ostrołęckich

    • 07.07.2024

    • 48 min 45 s

1
2
3
...
59
60
61