Anne Carson lauretką Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta
KULTURA
18:42 13.05.2025
Wiadomości
Wycinanki, kluski z makiem, łamanie opłatkiem z trzodą. Tradycyjne święta na Kurpiach i w Łowiczu
Są jeszcze takie miejsca, gdzie święta spędza się tradycyjnie i ludowo. Na Kurpiach królują świąteczne wycinanki, a jednym z najpopularniejszych dań są kluski z makiem. Łowicz to - oprócz znanych powszechnie rytuałów - wróżby i zwyczaj dzielenia się opłatkiem ze zwierzętami. Zapraszamy w podróż po magicznych miejscach, które z mikrofonem odwiedziła reporterka RDC Natalia Gorzelnik.
29
Kurpie
Ten wyjątkowy region Mazowsza przez wieki w szczególny sposób świętował Boże Narodzenie. Zaczynało się od magicznych obrzędów już w wigilijny poranek.
00:00 / 00:00
Czesława Kaczyńska, fot. RDC
Kurpie słyną także z wyjątkowych ozdób świątecznych. Jednak zanim ozdabiano domy, przez tydzień trwały porządki i bielenie ścian. Kiedy już wszystko było posprzątane, ściany dekorowano niezwykłymi wycinankami - wśród nich była tzw. leluja.
00:00 / 00:00
Wiesława Bogdańska oraz jej wycinanki, fot. RDC
Kiedy dom był już ozdobiony, można było zabrać się za ubieranie choinki. Nie mogło na niej zabraknąć bombek, jabłek i pierniczków.
00:00 / 00:00
Jak na Kurpiach wyglądał tradycyjny świąteczny stół? Obowiązkowo musiało się na nim znaleźć 12 potraw, wśród nich - kluski z makiem.
00:00 / 00:00
Krystyna Łaszczyk, fot. RDC
Przez całą Wigilię szukano także znaków, które pokazywały, jak będzie wyglądał nadchodzący rok. Wigilia to na Kurpiach również zakazy, nakazy i przesądy.
00:00 / 00:00
Zdzisław Bziukiewicz, fot. RDC
Po uroczystej wieczerzy śpiewano kolędy, później wszyscy wybierali się na Pasterkę. Aby uprzyjemnić i ułatwić drogę do kościoła - palono specjalne ogniska.
00:00 / 00:00
Muzeum Ziemi Kurpiowskiej w Wachu, fot. RDC
Łowicz
Na zachodzie Mazowsza, w okolicach Łowicza, noc przed Bożym Narodzeniem zawsze była czasem wróżb i różnych znaków. Świąteczne rytuały polskiej wsi zobowiązywały do odpowiedniego zachowania w tym szczególnym dniu, bo jaka Wigilia - taki cały rok.
00:00 / 00:00
Jagoda Lędzior oraz jej łowickie bombki, fot. RDC
Pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia od wieków był na polskiej wsi czasem uroczystym. Mówił też bardzo wiele o nadchodzącym roku. Dla mieszkańców Łowicza i okolic, ten dzień miał szczególne znaczenie - obrzędy miały zapewnić pomyślność.
00:00 / 00:00
Boże Narodzenie dla młodych panien z Łowicza to czas wyjątkowo ważny. To właśnie w tym dniu mogły odprawić świąteczne wróżby, by dowiedzieć się czy zbliża się zamążpójście, czy może grozi im staropanieństwo.
00:00 / 00:00
Rytuały związane ze świętami na polskiej wsi miały zadbać, aby kolejny rok był dla gospodarstwa pomyślny. W każdym domostwie opłatkiem dzielono się nie tylko z domownikami, ale również z trzodą.
00:00 / 00:00
Zespól Ksienzoki, fot. RDC
Wigilijny stół dawnych Łowiczan nie różnił się tak bardzo od tego, co podają dzisiejsze gospodynie podczas uroczystej kolacji. Tradycje przetrwały zmiany pokoleń, a śledzik według rodzinnej receptury wciąż smakuje tak samo.
00:00 / 00:00
Wycinanki łowickie, fot. RDC
Zobacz też: regionalny kiermasz bożonarodzeniowy
Źródło:
RDC
Autor:
Natalia Gorzelnik
