O godz. 9:15 w Warszawie, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda złożył wieniec przy Ścianie Śmierci na terenie dawnego Aresztu Śledczego Warszawa – Mokotów.

Wydarzenia organizuje Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, Instytut Pamięci Narodowej, swojego patrona będzie wspominał też Instytut Pileckiego.

O godz. 10:00 na plenerowej scenie przy ul. Rakowieckiej odbyły się oficjalne uroczystości, w tym Apel Pamięci. 

Uroczystość zakończyło składanie kwiatów przy Ścianie śmierci, gdzie wykonywane były wyroki śmierci w czasach stalinowskich. Wieczorem tego dnia odprawiona zostanie msza święta, którą poprzedzi o godz. 19 występ Orkiestry Reprezentacyjnej Wojsk Obrony Terytorialnej. Po mszy będzie koncert muzyki kameralnej „Nieugięty, Niezłomny, Niepokonany” w wykonaniu zespołu „Boarte Piano Trio”. O godzinie 21:30, czyli w godzinę egzekucji rotmistrza, zostanie oddany hołd pod Ścianą śmierci.

Prezydent Andrzej Duda przy Rakowieckiej

Podczas składania wieńca przy Ścianie Śmierci na terenie dawnego Aresztu Śledczego Warszawa–Mokotów, prezydent kraju wygłosił przemowę.

— Spotykamy się w niezwykle ważnym miejscu dla Polski, a jednocześnie strasznym, gdzie komuniści katowali i zamordowali ponad trzy tysiące wiernych synów i córek Rzeczypospolitej, gdzie więzieni byli żołnierze niezłomni i ci, którzy, nie zgadzali się ze zniewoleniem Polski przez sowietów po II wojny światowej i z narzuconą przez sowietów władzą. Bronili wolnej, suwerennej Polski do samego końca, do samego końca dla niej walczyli — podkreślił prezydent.

– Jak mówił wtedy, odważnie i spokojnie robił to, co do niego należało, realizował swoją wojskową przysięgę, składał meldunki swojej macierzystej jednostce – dodał.

Prezydent zaznaczył, że Pilecki to „niezwykła postać naszej historii, wielki bohater, niezwykły człowiek, wspaniała osobowość, którego droga bohaterstwa wojennego jest po prostu niebywała".

— Wśród nich był rotmistrz Witold Pilecki, jeden z absolutnie największych bohaterów nie tylko naszych, polskich, najwspanialszych żołnierzy II wojny światowej i Rzeczpospolitej, ale w ogóle największych bohaterów II wojny światowej — powiedział.

Andrzej Duda przypomniał, że 25 maja obchodzimy Międzynarodowy Dzień Bohaterów Walki z Totalitaryzmem.

— Rotmistrz Witold Pilecki to bez wątpienia postać niezwykła, wielki patriota, człowiek niezwykłej szlachetności, jest światowym symbolem bohatera walczącego z totalitaryzmami. Walczył o wolność swojej ojczyzny i prawa człowieka z totalitaryzmem hitlerowskim i sowieckim. Cześć i chwała bohaterom, wieczna pamięć poległym, niech żyje Polska — dodał.

Zbiórka krwi i akcja informacyjna

Rocznicę upamiętnia też Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego, organizując zbiórkę krwi, w której udział biorą m.in. ukraińscy wolontariusze pracujący w Centrum Lemkina, założonym przez Instytut Pileckiego w celu gromadzenia i zapisywania świadectw rosyjskich zbrodni w Ukrainie.

Organizatorzy chcieli pokazać, że można upamiętniać Rotmistrza przez aktywne dawanie czegoś z siebie.

– W związku z tym zorganizowaliśmy tę akcję mobilnego oddawania krwi we współpracy z Regionalnym Centrum Krwiodawstwa w Warszawie. Mam nadzieję, że także ta część promocyjna opowiadająca trochę o życiu Pileckiego pozwoli może odkryć coś nowego – mówił Jakub Kiersikowski z Instytutu Pileckiego.

Mobilnej zbiórce krwi towarzyszyła prezentacja życia i misji Witolda Pileckiego. Materiały o rotmistrzu były wyświetlane na telebimie, Instytut przygotował specjalnie na tę okoliczność również kartki pocztowe z wizerunkiem Pileckiego i fragmentami z raportów. 

Do akcji włączyło się kilkadziesiąt osób. Jak mówili naszemu reporterowi - to świetna forma uczczenia pamięci Rotmistrza. 

Instytut przygotował też akcję informacyjną w pociągach PKP. Spot opowiadający o życiu Witolda Pileckiego będzie wyświetlany od 25 do 31 maja w pociągu PKP Intercity „Pilecki” relacji Bielsko-Biała–Białystok i w kilkunastu innych pociągach PKP Intercity obsługiwanych przez pojazdy typu Dart.

Spacer po Warszawie

27 maja Instytut Pileckiego organizuje spacer po Warszawie, w trakcie którego przybliżona zostanie historia Witolda Pileckiego i jego związki ze stolicą.

Rozpocznie się on o godz. 11 pod pomnikiem rotmistrza na Żoliborzu, gdzie zostaną m.in. odczytane fragmenty raportu z Auschwitz. Następnym przystankiem będzie Al. Wojska Polskiego 40, gdzie Witold Pilecki dał się ująć w łapance, aby przedostać się do obozu.

Stamtąd trasa wycieczki poprowadzi nad Wisłę i zakończy się na plaży, na której w czasach pokoju rotmistrz spędzał czas z rodziną. Zbiórka 27 maja o godz. 11 przy pomniku rtm. Pileckiego, Al. Wojska Polskiego 32.

Liczba miejsc ograniczona, zgłoszenia do 26 maja pod adresem: edukacja@instytutpileckiego.pl.

Witold Pilecki

Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 r. w Ołońcu w północnej Rosji, dokąd jego rodzina została przesiedlona w ramach represji za udział w powstaniu styczniowym. Od 1910 r. mieszkał i uczył się w Wilnie. Maturę zdał w 1921 r.

W latach 1918-21 służył w Wojsku Polskim, biorąc udział w wojnie polsko-bolszewickiej (walczył m.in. w bitwie warszawskiej). W 1939 r. wziął udział w kampanii wrześniowej, a po jej zakończeniu przedostał się do Warszawy, gdzie stał się jednym z organizatorów konspiracyjnej Tajnej Armii Polskiej.

W 1940 r. podczas łapanki w Warszawie pozwolił się aresztować, by przedostać się do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz i zdobyć informacje o panujących tam warunkach. Był jednym z inicjatorów konspiracji w obozie. Opracowywał sprawozdania przesłane później do dowództwa w Warszawie i dalej na Zachód. W nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 r. zdołał uciec z obozu wraz z dwoma współwięźniami.

Czytaj też: Siedmioro Polaków pośmiertnie uhonorowanych tytułem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”