Nieregulaminowe wydatkowanie środków z funduszy o charakterze socjalnym, kulturalnym i edukacyjnym, a także nieprawidłowości dot. zawierania umów cywilnoprawnych z Członkami Zarządu SFP wykazała kontrola resortu kultury w Stowarzyszeniu Filmowców Polskich.

„W celu weryfikacji transparentności zarządzania i gotowości ozz do wypłacania środków artystkom i artystom, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeprowadziło kontrolę w jednym z największych ozz – Stowarzyszeniu Filmowców Polskich SFP ZAPA. Kontrola wykazała szereg nieprawidłowości w dysponowaniu środkami i wezwała podmiot do wprowadzenia mechanizmów naprawczych” – czytamy na stronie ministerstwa kultury.

Jak wskazał resort, kontrola w Stowarzyszeniu Filmowców Polskich objęła prawidłowość dystrybucji i wykorzystania środków przeznaczanych na działalność o charakterze kulturalnym, socjalnym i edukacyjnym.

„Analizowano realizację i rozliczanie umów cywilnoprawnych zawartych z członkami Zarządu Głównego Stowarzyszenia Filmowców Polskich, zbadano wybrane wydatki Biura Stowarzyszenia Filmowców Polskich poniesione w latach 2020–2024 oraz wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Kontrola wykazała nieprawidłowości we wszystkich kontrolowanych obszarach, m.in. nieregulaminowe wydatkowanie środków z funduszy o charakterze socjalnym, kulturalnym i edukacyjnym, nieprawidłowości dotyczące zawierania umów cywilnoprawnych z Członkami Zarządu SFP oraz celowości wydatków Biura w zakresie ponoszonych kosztów działalności” – przekazano.

Raport po kontroli – szczegóły

W raporcie podano m.in., że Stowarzyszenie w latach 2020–2024 wydało na alkohol prawie 1 mln 245 tys. zł. „W SFP koszty były ponoszone w ramach organizacji wydarzeń kulturalnych w kwocie 1 mln 240 tys. 476,22 zł i były pokryte z funduszu socjalno-kulturalno-edukacyjnego” – podkreślono.

"Ważnym podkreślenia jest, że w ww. kwocie nie mieszczą się koszty ponoszone na alkohol w ramach prowadzonych przez Stowarzyszenie restauracji. Mając na względzie powyższe, należy jednoznacznie stwierdzić, że wydatkowanie środków przeznaczonych na realizowanie działalności o charakterze edukacyjnym, mającej zadaniem nadrzędnym edukować, na zakup alkoholu nie wpisuje się w główny cel, dla którego został powołany fundusz edukacyjny i powyższe działania stanowią niegospodarność oraz niecelowość w wydatkowaniu środków przeznaczonych na konkretny cel określony w statucie Stowarzyszenia” – zaznaczono.

MKiDN zakwestionowało również „zasadność posiadania przez Stowarzyszenie tak dużej floty samochodowej oraz nabywanie przez Stowarzyszenie samochodów klasy premium”.

„Samochody te wykorzystywane były na koszt Stowarzyszenia (a więc i uprawnionych twórców) również do celów prywatnych przez pracowników, którym samochody te zostały oddane do dyspozycji” – wskazano.

Zastrzeżenia kontrolujących „budzi także angażowanie środków oraz pracowników Stowarzyszenia do zakupu biletów lotniczych dla osób prywatnych towarzyszących członkom i pracownikom SFP podczas delegacji zagranicznej (Przegląd Polskich Filmów w Wietnamie), a niebędących członkami Stowarzyszenia ani jego pracownikami”".

„Koszt biletów kupowanych dla tych osób prywatnych, był wprawdzie zwracany do Stowarzyszenia, jednak dopiero po kilku tygodniach, a nawet kilku miesiącach, co uznać należy za niedopuszczalne” – podkreślono w raporcie.

Wnioski po kontroli

We wnioskach pokontrolnych zaznaczono, że „organizacji zbiorowego zarządzania nie wolno wykorzystywać przychodów z praw lub jakichkolwiek zysków pochodzących z inwestowania przychodów z praw do celów innych niż podział między podmioty uprawnione”.

„Przeznaczanie przez Stowarzyszenie przychodów z praw na jakiekolwiek inne cele niż opisane powyżej ma charakter bezprawny. Jeśli Stowarzyszenie chce pokrywać koszty realizacji także innych działań, wówczas powinno czynić to z innych środków, np. składek członkowskich lub dochodów z mienia własnego Stowarzyszenia” – dodano.

Jak oceniono, „Zarząd Główny w planie naprawczym wskazuje na problem marnotrawienia środków pochodzących z Funduszu SKE, a zupełnie zdaje się nie zauważać problemu wydatkowania środków tego Funduszu w sposób bezprawny, niezgodny z założeniami dyrektywy i krajowej ustawy o zbiorowym zarządzaniu, Statutem SFP oraz Regulaminem SKE”.

„Regulamin SKE w swojej treści okazał się niewystarczający, a w takim zakresie, w jakim obowiązuje w okresie kontrolowanym, nie był prawidłowo realizowany przez zobowiązane organy: Zarząd Główny, jako dysponenta środków, oraz Komisję Rewizyjną, jako organ nadzoru w Stowarzyszeniu. Środki pochodzące z potrąceń na działalność o charakterze socjalnym, kulturalnym lub edukacyjnym były wydatkowane w sposób bezprawny, nie spełniając wymogów wyrażonych w przepisach” – oceniono.

Ówczesny prezes SFP (zrezygnował w lutym 2024 r. – przyp. red.), reżyser Jacek Bromski poproszony o komentarz odparł, że „na razie musi zapoznać się wnioskami pokontrolnymi”.

Jak zapowiedziano, resort kultury w planie kontroli na 2025 r. ujął kolejne organizacje zbiorowego zarządzania.

Czytaj też: Wir kosmiczny na polskim niebie. Ekspert tłumaczy pochodzenie zjawiska