Obchody upamiętniające rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego rozpoczęły się w czwartek rano złożeniem kwiatów przed tablicą umieszczoną na gmachu przy ul. Filtrowej, gdzie 31 lipca 1944 r. komendant warszawskiego Okręgu AK płk. Antoni Chruściel "Monter" podpisał rozkaz rozpoczęcia powstania.

Początek obchodów


W uroczystości przed budynkiem przy ul. Filtrowej 68, udział wzięli m.in. powstańcy, przedstawiciele Sejmu, Senatu, Kancelarii Prezydenta RP, warszawskiego ratusza, harcerze.

Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk podkreślił, że uroczystość odbywa się "w miejscu szczególnym na warszawskiej Ochocie". - Tu podpisany został rozkaz o tym, że 1 sierpnia o godz. 17.00 rozpocznie się tak długo oczekiwany czyn zbrojny - przypomniał.

Jak zauważył, Powstanie Warszawskie było "naturalną konsekwencją postawy, którą Polacy przyjęli 80 lat temu, kiedy w 1939 roku - jako pierwsi w Europie i na świcie - oparli się dwóm największy totalitaryzmom XX wieku".

Dziś 75. rocznica wybuchu #PowstanieWarszawskie. Dzisiejsze uroczystości inauguruje ceremonia przed tablicą przy ul. Filtrowej 68, w miejscu w którym 75 lat temu płk. Antoni Chruściel ps. "Monter" podpisał rozkaz rozpoczęcia Powstania Warszawskiego.#Powstanie44#WarsawUprising pic.twitter.com/RRGpVP7ERq

— UdSKiOR (@Kombatanci) August 1, 2019

Naturalna konsekwencja

- Powstanie Warszawskie było tego naturalną konsekwencją, konsekwencją tej postawy. W tym miejscu ludzie często zadają sobie pytanie: czy było warto, czy Powstanie miało sens, skoro okupione zostało tak wielkimi stratami? Chyba najpiękniejszą odpowiedź dał 25 lat temu Jan Paweł II, który w 50. rocznicę wybuchu Powstania powiedział, że tego czynu zbrojnego nie można rozpatrywać wyłącznie w kategoriach politycznych i militarnych. Było to coś więcej - było to określenie się po stronie wartości i była to kolejna odsłona odwiecznej walki dobra ze złem, a polscy powstańcy warszawscy po raz kolejny stanęli po stronie dobra i wartości, które tworzą cywilizację łacińską, a przeciwko złu uosabianemu przez niemieckiego okupanta - mówił Kasprzyk.

Następnie kwiaty pod dzwonem gen. Antoniego Chruściela "Montera" oraz tablicą pamiątkową poświęconą śp. prezydentowi Lechowi Kaczyńskiemu na terenie Muzeum Powstania Warszawskiego złożył premier Mateusz Morawiecki.

- Jesteśmy winni powstańcom nie tylko pamięć, ale i wdzięczność - mówił premier. - To nie była zwyczajna walka, to była walka o przyszłość świata - dodał.

Premier powiedział, że powstańcy warszawscy są na pierwszym miejscu w panteonie wszystkich bohaterów a bez ich hardej postawy nie byłoby wolnej Polski. - Bronili wtedy człowieczeństwa. Walczyli o elementarne wartości - zaznaczył premier.

Po 10.00 przed pomnikiem Mokotów Walczący kwiaty złożył minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak.

Na warszawskim #Mokotów w parku im. gen. Gustawa Orlicz-Dreszera w imieniu ministra @mblaszczak kwiaty pod pomnikiem Mokotów Walczący 1944 złożył @lukakudlicki, szef Gabinetu Politycznego MON.#PowstanieWarszawskie #Pamiętamy pic.twitter.com/1TsxJ8gT99

— Ministerstwo Obrony Narodowej 🇵🇱 (@MON_GOV_PL) August 1, 2019

Rzeź Woli

Po raz siódmy hołd najmłodszym uczestnikom zrywu oddały dzieci. Na Placu Zamkowym kilkaset uczestników miejskiej akcji "Lato w Mieście" zaśpiewało piosenki powstańcze.

Uczestnicy #LatowMieście, upamiętnili 75. rocznicę wybuchu #PW1944, śpiewając powstańcze piosenki i ustawiając znak Polski Walczącej na pl. Zamkowym. Złożyli też kwiaty pod pomnikiem Małego Powstańca. To już VII akcja "Piosenka dla Małego Powstańca". ❤🇵🇱 #WarszawaPamięta pic.twitter.com/kzAAxOaJAa

— Renata Kaznowska (@RKaznowska) August 1, 2019

Również przed południem prezydent Andrzej Duda złożył wieniec przy tablicy na ul. Wieluńskiej 1, upamiętniającej Polaków zamordowanych na Woli. W południe na terenie Gazowni Warszawskiej przy ul. Kasprzaka nastąpiło odsłonięcie podświetlanej flagi z symbolem Polski Walczącej, która będzie powiewać przez okres trwania powstania. Na inaugurację projektu zaproszono powstańców.

Tu Niemcy zamordowali 2500 mieszkańców warszawskiej Woli w sierpniu 75 lat temu. Prezydent RP @AndrzejDuda oddał hołd cywilnym ofiarom niemieckiej zbrodni.
Pamięć! pic.twitter.com/ygUSpajWsS

— PL1918 (@PL1918) August 1, 2019

W krótkim przemówieniu prezydent podkreślił, że rzeź Woli "to wielkie ludobójstwo, o którym przez lata PRL-u nic nie mówiono". - Natomiast fakty są takie, że to olbrzymie cierpienie mieszkańców Warszawy, ludobójstwo na Woli jest czymś, co wymaga upamiętnienia - oświadczył prezydent.

- Trudno to sobie dzisiaj wyobrazić, ale taka była wtedy ta rzeczywistość; to była cena, jaką zapłaciła Warszawa za dążenie do wolności. Oni z pewnością zasługują na to żebyśmy o nich pamiętali i żebyśmy czcili te miejsca i składali hołd wszystkim tym, którzy wtedy oddali życie po to, żeby Polska mogła być na powrót wolna - zaznaczył Andrzej Duda.

Prezydent podziękował przy tym wszystkim którzy dbają o miejsca pamięci ofiar II wojny światowej. Jak dodał, pamięć o wydarzeniach sierpnia 1944 r. jest niezwykle ważna dla naszej historii, tożsamości i tradycji.

WARSZAWA 75. ROCZNICA WYBUCHU POWSTANIA WARSZAWSKIEGO/fot. PAP/Radek Pietruszka[/caption]

- 75 lat temu Warszawa zbrojnie wystąpiła w imieniu całego narodu, upominając się o wolność i prawo do samostanowienia - napisał marszałek Sejmu Marek Kuchciński w liście, który odczytał wicemarszałek Ryszard Terlecki.

- Powstanie Warszawskie nie było aktem rozpaczy, lecz zbrojnym czynem wpisującym się w narodowowyzwoleńczą tradycję. Było wyrazem determinacji pokolenia, które doświadczyło zaborczej niewoli, a także świadectwem najwyższej odwagi roczników urodzonych w II Rzeczypospolitej i wychowanych w duchu wolnościowych wartości - zaznaczył Kuchciński w liście.

"W dniu 75. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, jako minister obrony narodowej, w imieniu wszystkich żołnierzy, składam wyrazy podziękowania i kieruję słowa najwyższego szacunku do wszystkich Powstańców, żołnierzy Wojska Polskiego" - napisał z kolei szef resortu obrony narodowej Mariusz Błaszczak. "Jestem wam wdzięczny za waszą postawę i obiecuję, że nigdy o was nie zapomnimy. Chwała niezłomnej Warszawie i jej obrońcom" - dodał szef MON.

Pod pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej przy ul. Matejki w imieniu ministra @mblaszczak kwiaty złożyli @lukakudlicki, szef Gabinetu Politycznego MON oraz gen. dyw. Wiesław Kukuła, dowódca @terytorialsi.
#PowstanieWarszawskie #Pamiętamy pic.twitter.com/Oi9kHKqkgp

— Ministerstwo Obrony Narodowej 🇵🇱 (@MON_GOV_PL) August 1, 2019

Popołudniową część obchodów zainaugurowało złożenie przez prezydenta i premiera kwiatów przy grobie gen. Antoniego Chruściela "Montera" na Wojskowych Powązkach.

Godzina 'W"

W godzinę "W" włączono na minutę syreny alarmowe miejskiego i wojewódzkiego systemu alarmowania. Dodatkowo uruchomiono syreny ręczne na Mokotowie, Ursynowie, Pradze Północ i Południe, Powązkach, w Śródmieściu oraz w Wilanowie i we Włochach.

Po to, aby jak co roku 1 sierpnia, w godzinę "W" warszawiacy uczcili minutą ciszy pamięć o zrywie, apelowali przedstawiciele Związku Powstańców Warszawskich, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz władze stolicy.



W 75. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego syreny zawyły w stolicy także na Wiśle. Kilkadziesiąt łodzi, żaglówek i innych jednostek pływających wzięło udział w uroczystym rejsie i punktualnie o godz. 17 stanęło w nurcie rzeki, by minutą ciszy oddać hołd powstańcom. W prawie 340 miejscach pamięci na terenie stolicy w godz. "W" wolontariusze i harcerze w ramach akcji "Wolność łączy" zaciągnęli wartę honorową. Udzielali informacji i wręczali przypinki ze znakiem Polski Walczącej.

Uroczystość składania wieńców przy pomniku Polegli-Niepokonani

Na cmentarzu Powstańców Warszawy na Woli odbyła się uroczystość składania wieńców przy pomniku Polegli-Niepokonani. Podczas uroczystości zabrała głos uczestniczka Powstania Warszawskiego Wanda Traczyk-Stawska. – Nigdy więcej wojny – apelowała. – Na tym cmentarzu leży ponad 80 tysięcy osób. W tym kurhanie leżą razem wojsko i cywile. Dlatego proszę pamiętajcie o nich. Proszę niech Warszawa nigdy nie zapomni, że to jest miejsce święte, że to miejsce woła nigdy więcej wojny – mówiła.

„Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki”

Wieczorem Prezydent Andrzej Duda i premier Mateusz Morawiecki wzięli udział w czwartkowym śpiewaniu powstańczych piosenek. Koncert na pl. Piłsudskiego pt. „Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki” był częścią obchodów rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego

W tym roku warszawiacy wykonali wspólnie kilkanaście piosenek, m.in. "Warszawo ma", "Warszawskie dzieci", "Hej, chłopcy, bagnet na broń", "Pałacyk Michla", "Warszawianka", "Modlitwa Obozowa". Tak jak rok temu towarzyszyła im orkiestra pod dyrekcją Jana Stokłosy. Wystąpił także chór oraz troje solistów - Natalia Piotrowska, Sebastian Machalski i Kuba Jurzyk. Pomiędzy piosenkami wyświetlane były wspomnienia powstańców np. Anny Grabowskiej - Pogonowskiej "Hanki".

🇵🇱 Plac Piłsudskiego | Koncert „Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki”#PW1944 #PowstanieWarszawskie pic.twitter.com/JBcig6haZi

— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) August 1, 2019

Rozpalenie Ogniska Pamięci na Kopcu Powstania Warszawskiego

Pierwszy dzień obchodów Powstania Warszawskiego zakończyła uroczystość na Kopcu Powstania Warszawskiego. Tam rozpalono Ognisko Pamięci i złożono wieńce. - W  życiu bardzo ważna jest właśnie pamięć - mówił powstaniec i wiceprezes Zarządu Głównego Związku Powstańców Warszawskich Eugeniusz Tyrajski. - To miejsce jest dla mnie szczególnym miejscem pamięci. To jest grób mieszkańców i powstańców warszawy i tak należy traktować to miejsce i należycie honorować - tłumaczył powstaniec.

O północy w Sali pod Liberatorem w Muzeum Powstania Warszawskiego premierę miał spektakl "Król Lear" Szekspira w reż. Agnieszki Korytkowskiej-Mazur.

Zgromadzenia

Największe zgromadzenie odbyło się na rondzie R. Dmowskiego. Jego uczestnicy gromadzili się tam od godz. 16.00. Po godz. 17.00 rozpoczął się przemarsz ulicami: Marszałkowska – Królewska – Krakowskie Przedmieście – Miodowa, na pl. Krasińskich. Zgromadzenie zakończyło się około godz. 19.30.

W godz. 16.30-18.30 odbył się przemarsz ulicami: J. Kilińskiego – Długa – Bielańska – al. Solidarności (jezdnia w kierunku Woli) – al. Jana Pawła II (jezdnia w kierunku Mokotowa) – Grzybowska – Waliców.

W godz. 17.10-19.30 zgromadzenie na skrzyżowaniu Al. Jerozolimskich i ul. Kruczej. Następnie odbył się przemarsz ulicami: Krucza – Szpitalna – pl. Powstańców Warszawy.

Na warszawskie drogi wyruszyli również rolkarze z NightSkating. Trasa przebiegła ulicami, na których toczyły się najcięższe walki w trakcie Powstania Warszawskiego: pl. Zamkowy – Krakowskie Przedmieście – Miodowa – pl. Krasińskich – Bonifraterska – Muranowska – gen. Andersa – Mickiewicza – pl. Wilsona – Krasińskiego – ks. Popiełuszki – al. Jana Pawła II – rondo Zgrupowania AK "Radosław" – Okopowa – al. Solidarności – al. Jana Pawła II – Chałubińskiego – al. Niepodległości – Odyńca – Puławska – pl. Unii Lubelskiej – Marszałkowska – pl. Konstytucji – Marszałkowska – Senatorska – Miodowa – Krakowskie Przedmieście – pl. Zamkowy. 21-kilometrowy przejazd rozpoczął się o godz. 20.30.

Główne uroczystości w Warszawie:

9.00 - Uroczystość składania kwiatów przy tablicy upamiętniającej podpisanie przez płk. Antoniego Chruściela „Montera”, dowódcę Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej, rozkazu rozpoczęcia Powstania Warszawskiego - UL. FILTROWA 68 (DAWNA SIEDZIBA KONSPIRACYJNEJ KWATERY OKRĘGU WARSZAWSKIEGO AK)

10.00 - Uroczystości przy pomniku „Mokotów Walczący – 1944” - PARK IM. GEN. GUSTAWA ORLICZ-DRESZERA/„Marsz Mokotowa” – przemarsz ul. Puławską do Dworkowej

13.15 - Uroczystość składania kwiatów przed pomnikiem gen. Stefana Roweckiego „Grota” - RÓG UL. F. CHOPINA I AL. UJAZDOWSKICH

14.00 - Uroczystości przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej - RÓG UL. WIEJSKIEJ I UL. JANA MATEJKI

16.00 –16.45 Składanie kwiatów na grobie gen. Antoniego Chruściela „Montera” - CMENTARZ WOJSKOWY NA POWĄZKACH (KW. D 18, RZ. L 01, GR.1)

17.00 - Godzina „W” – oddanie hołdu powstańcom - POMNIK „GLORIA VICTIS”, CMENTARZ WOJSKOWY NA POWĄZKACH

19.30 - Uroczystość składania wieńców na kurhanie, w którym znajdują się prochy ponad 50 tysięcy mieszkańców stolicy poległych w Powstaniu Warszawskim, modlitwa międzyreligijna przy pomniku „Polegli – Niepokonani” - CMENTARZ POWSTAŃCÓW WARSZAWY NA WOLI

21.00 - Uroczystości na Kopcu Powstania Warszawskiego – rozpalenie Ogniska Pamięć

Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. 1 sierpnia 1944 r. do walki w stolicy przystąpiło ok. 40-50 tys. powstańców. Planowane na kilka dni trwało ponad dwa miesiące. W czasie walk w Warszawie zginęło ok. 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Straty wśród ludności cywilnej były ogromne i wynosiły ok. 180 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy, ok. 500 tys., wypędzono z miasta, które po powstaniu zostało niemal całkowicie spalone i zburzone.