Miliony ludzi na świecie hucznie obchodzą „sylwestra”, którego nazwa pochodzi od papieża Sylwestra I - jego wspomnienie przypada właśnie w ostatni dzień roku. Papież ten, uznany za świętego, kierował Kościołem katolickim w IV wieku, kiedy po latach prześladowań chrześcijan przez cesarstwo rzymskie, wprowadzono wolność wyznania wiary.         

Według legendy, historia tej szczególnej nocy na przełomie roku sięga starożytności. Zgodnie z proroctwem Sybilli, w tysięcznym roku miał nastąpić koniec świata. Gdy w ostatnią noc roku 999 nic takiego się nie wydarzyło, zapanowała radość. Ludzie tłumnie wyszli na ulice, tańczyli i śpiewali. Papież udzielił wówczas błogosławieństwa "Urbi et Orbi" - "Miastu i Światu". W taki sposób miała się narodzić tradycja radosnego i hucznego witania Nowego Roku.          

W Polsce sylwestrowe bale zaczęto organizować w XIX wieku. Towarzyszył im szczególny wystrój sal oraz wyszukane potrawy, do których serwowano szampana. Trunek ten, choć pojawił się w XVII wieku i był ceniony na dworach królewskich, stał się popularny dopiero w XIX stuleciu.

Fajerwerki nieodłącznym zwyczajem?

Zabawy sylwestrowe nieodłącznie wiążą się z pokazami fajerwerków czy strzelaniem z petard. Zwyczaj ten przywędrował z Chin, gdzie w XII wieku na dworze cesarskim urządzano pokazy sztucznych ogni, choć z innych okazji. W Polsce pierwsze takie świadectwa pochodzą z XVI wieku, kiedy w 1566 roku uczczono w ten sposób narodziny Zygmunta III Wazy.          

Pokazy fajerwerków stały się popularne wśród szlachty polskiej, a w XVIII wieku stanowiły niemal obowiązkową atrakcję wielu publicznych zabaw wieczornych, odbywających się na ulicy Foksal w Warszawie. Pokazem sztucznych ogni trwającym trzy minuty uczczono także ogłoszenie niepodległości w 1918 roku

W dawnej Polsce na wsiach w Sylwestra pieczono małe chlebki i bułeczki, na Podhalu i Pogórzu Rzeszowskim zwane "szczodrakami" lub "bochniaczkami", a na Kurpiach, w części Warmii i Mazur - pieczono figurki zwierzęce na okręgu, tzw. nowe latka. Obdarowywano nimi domowników na zdrowie i pomyślność, a także sąsiadów i kolędników przychodzących w Nowy Rok z życzeniami.

Sylwestrowe tańce i zabawy zaczęto organizować w naszym kraju w XIX wieku. Ich uczestnicy skupiali się jednak głównie na wspomnieniach oraz przepowiedniach dotyczących Nowego Roku. O wróżbach sylwestrowych mówi na przykład libretto opery Stanisława Moniuszki "Straszny dwór", wystawionej po raz pierwszy w 1865 roku.

Papież Sylwester I, którego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim przypada 31 grudnia, zmarł w 335 roku. Za jego pontyfikatu odbył się pierwszy sobór powszechny w Nicei, który ogłosił naukę o Trójcy Świętej i bóstwie Chrystusa oraz sformułował pierwsze wyznanie wiary, tak zwany Symbol Nicejski. Za czasów Sylwestra I w Rzymie wybudowano dwie słynne bazyliki: św. Piotra oraz św. Jana na Lateranie, ufundowane przez cesarza Konstantyna.

Imię Świętego Sylwestra nosi order ustanowiony w 1841 roku przez papieża Grzegorza XVI. To prestiżowe odznaczenie Kościół przyznaje osobom świeckim. W gronie uhonorowanych nim jest wielu Polaków, między innymi doktor Wanda Błeńska, która leczyła trędowatych, mecenas Maciej Bednarkiewicz, obrońca w procesach politycznych w czasach PRL, oraz Stefan Stuligrosz, kompozytor i dyrygent, założyciel chóru "Poznańskie Słowiki". 

Czytaj też: Do której otwarte są dziś sklepy? [GODZINY OTWARCIA W SYLWESTRA]