W tym roku Masa upamiętniła jeden z najbardziej znanych oddziałów powstańczych - Batalion "Parasol". - Trasa przejazdu liczyła 19 km i objęła prawie cały, bez Mokotowa, szlak bojowy formacji. Dodatkowo uczestnicy Masy przejechali przez teren aż siedmiu akcji zbrojnych prowadzonych przez żołnierzy "Agatu"/"Pegaza" w latach okupacji niemieckiej - opowiadał kierownik Działu Archiwum Muzeum Powstania Warszawskiego Jarosław Maliniak.

"Agat" i "Pegaz" to poprzednie kryptonimy oddziału dywersyjnego Kedywu Komendy Głównej AK. W wyniku kolejnej reorganizacji formacja przyjęła nazwę "Parasol". - Przejechaliśmy przez miejsca związane z oddziałem. Nasz przewodnik opowiadał ich historię, towarzyszyły nam utwory powstańcze m.in. autorstwa Józefa Szczepańskiego "Ziutka". Ciekawostką jest, że jednym z uczestników Masy był jego brat Janusz Szczepański. Była również grupa Polaków z Białorusi - powiedział kierownik Działu Archiwum.

Miejsca ważne dla zrywu z 1944 r.

Trasa przejazdu Masy Powstańczej objęła m.in. teren dawnych Zakładów Zbożowych Karol Michler, gdzie 5 sierpnia 1944 r. miała miejsce obrona tzw. Pałacyku Michla i największej na osi ul. Wolskiej barykady przy ul. Młynarskiej. - Miejsce związane z Batalionem mieści się już na terenie Muzeum Powstania Warszawskiego, dawnej Elektrowni Tramwajów Miejskich, gdzie 1 sierpnia 1944 r. przed godziną "W" odbyły się pierwsze walki m.in. sekcji żołnierzy baonu "Parasol" działających w składzie improwizowanej grupy por. "Konrada" - relacjonował Maliniak.

Rowerzyści przejechali też obok willi Gawrońskich w al. Ujazdowskich. - Do 1939 r. mieściło się tam Poselstwo Królestwa Belgii, a w latach okupacji była siedziba Dowódcy SS i Policji na Dystrykt Warszawski. 1 lutego 1944 r. było to miejsce głośnej akcji "Kutschera" wykonanej przez oddział do zadań specjalnych "Pegaz", miejsce upamiętnione jest głazem z tablicą. Inny punkt jaki miną uczestnicy przejazdu znajduje się u zbiegu ul. Litewskiej, Marszałkowskiej i Oleandrów. Tam 7 września 1943 r. zespół oddziału "Agat", dowodzony przez "Jeremiego" Jerzego Zborowskiego, zlikwidował jednego z najokrutniejszych funkcjonariuszy Pawiaka SS-Oberscharfuehrera Franza Buerkla - mówił.

- Tych miejsc jest rzeczywiście dużo, ponieważ ten oddział miał jeden z najdłuższych szlaków bojowych. Masa Powstańcza to aktywny sposób upamiętnienia rocznicy Powstania, inicjatywa ma również charakter edukacyjny. Do udziału w niej można się było zgłosić poprzez zarejestrowanie na stronie internetowej Muzeum. Można jednak także przyjść w dniu imprezy o 14.30 i zarejestrować się jeszcze na miejscu. Później zbieramy się przed siedzibą Muzeum i o 17.00 ruszamy - dodał kierownik Działu Archiwum.

Trasa przejazdu Masy Powstańczej

Masa Powstańcza w tym roku przejechała trasą: Przyokopowa–Grzybowska–Siedmiogrodzka-Skierniewicka-Wolska-Młynarska-Żytnia-Okopowa-Anielewicza–Świętojerska-pl. Krasińskich-Długa-Bielańska-al. Solidarności-pl. Bankowy-al. Solidarności-Bielańska–Wierzbowa-pl. Piłsudskiego-Królewska- Marszałkowska–Rondo Dmowskiego–al. Jerozolimskie–Rondo de Gaulle’a–Nowy Świat-Książęca–Ludna- Wioślarska-Wilanowska-Czerniakowska-Cecylii Śniegockiej-Miechowska-Franciszka Ksawerego Dmochowskiego-Rozbrat-Myśliwiecka–Górnośląska–Piękna-al. Ujazdowskie–al. Jana Chrystiana Szucha-Litewska-Marszałkowska–pl. Zbawiciela–Marszałkowska–pl. Konstytucji–Marszałkowska–Rondo Dmowskiego–Marszałkowska-Świętokrzyska–Rondo ONZ–Prosta–Rondo Daszyńskiego-Przyokopowa.

Jej przejazd był elementem obchodów 75. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego.

Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. 1 sierpnia 1944 roku do walki w stolicy przystąpiło ok. 40-50 tys. powstańców. Planowane na kilka dni trwało ponad dwa miesiące. W czasie walk w Warszawie zginęło ok. 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Straty wśród ludności cywilnej były ogromne i wynosiły ok. 180 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy ok. 500 tys., wypędzono z miasta, które po Powstaniu zostało niemal całkowicie spalone i zburzone.

Źródło:

PAP

Autor:

mnd