Dn. 15 marca br. w Muzeum na Zamku Zbrojowni w Liwie zainaugurowano obchody roku ks. Anny mazowieckiej. Mazowiecką linię Piastów liczy się od księcia Konrada I (1187/88-1247), syna Kazimierza II Sprawiedliwego i Heleny znojemskiej. Formalnie linia ta zakończyła się wraz ze śmiercią młodszego syna Bolesława IV, Janusza III (1502-1526). Przez sporo lat jednak była jeszcze matka i wdowa, regentka – Anna. Anna (1475-1522) była ona córką Mikołaja Radziwiłła (właściwie jeszcze Radziwiłłowicza) „Starego”, pierwszego z tej rodziny wojewody wileńskiego i Zofii Anny Moniwid. Poślubiona Konradowi III "Rudemu" (ok. 1448-1503), księciu Mazowsza, po śmierci którego została regentką Mazowsza w imieniu nieletnich synów Stanisława i Janusza III. Po uzyskaniu przez nich pełnoletności i przez to formalnego objęcia rządów w 1518 roku, nadal miała realną władzę. Aż do śmierci. Zmarła na Zamku w Liwie, który był częścią jej oprawy wdowiej i miejscem częstego pobytu. Liw w jej czasach został rozbudowany i stanowił ważny punkt na mapie książęcych siedzib mazowieckich. Księżna Anna jako czwarta żona Konrada III „Rudego” wydała mężowi na świat czworo dzieci (Zofię, Annę, Stanisława, Janusza). Wraz ze śmiercią Janusza III w 1526 roku zakończyła się również samodzielność Mazowsza, które zostało włączone do Korony. Anna była bardzo gospodarna, samodzielnie prowadziła politykę krajową Mazowsza, ale i międzynarodową, mimo, iż księstwo to było lennem Korony. Księżna ma pomnik w Ostrowi Mazowieckiej, bo miastu temu nadała przywilej czterech jarmarków rocznie i jednego targu tygodniowo, co zapewniło mu rozpęd ekonomiczny. Postać Anny jest historykom dobrze znana, a dzięki temu, że przez historiografię była pozytywnie oceniana, stała się również jedną z kobiet, umieszczonych na obrazie J. Matejki "Hołd Pruski". W rzeczywistości Anna już nie żyła, nie mogła więc brać udziału w tym wydarzeniu z życia Polski epoki Jagiellonów. Ze względu na szeroką opiekę Radziwiłłów nad działami i klasztorami benedyktynów (datowaną od czasów litewskich - klasztor w Wilnie), księżna Anna została pochowana w ich kościele, później nazwanym kościołem św. Anny w Warszawie. Warto dodać, że starsza córka Anny i Konrada III "Rudego", Anna (1499-1557), ostatnia przedstawicielka mazowieckich Piastów, wyszła za mąż za Stanisława Odrowąża. Wśród ich potomków są liczne bardzo ciekawe postaci z historii Polski, jak np. Adam Kazimierz Czartoryski, generał ziem podolskich, protoplasta wszystkich współczesnych Czartoryskich h. Pogoń Litewska, Stanisław Szczęsny Potocki – targowiczanin, Stanisław Kostka Potocki, twórca muzeum w Wilanowie, jak też Janusz Radziwiłł z Ołyki i Nieborowa, jeden z najwybitniejszych przedwojennych polityków polskich. W związku z przypadającą w tym roku 500 rocznicą śmierci Anny Muzeum Zbrojowni w Liwie planuje konferencję naukową, poświęconą jej postaci oraz mazowieckiej linii Piastów. Ponadto, dzięki współpracy archeologów, konserwatorów zabytków i Kościoła, miejsce pochówku Anny w kościele św. Anny w Warszawie zostanie nieinwazyjnie dokładnie zbadane. Celem tych badań jest potwierdzenie i wyznaczenie szczegółowe miejsca pochówku. Sam nagrobek, uważany za pierwszy w stylu renesansowym w Polsce, nie zachował się, ale gdzie księżna spoczywa, dobrze wiadomo. O księżnej Annie z Radziwiłłów, regentce Mazowsza, w programie mówili: dr Marta Piber-Zbieranowska z Instytutu Historii PAN, Eliza Czapska, dyrektor Muzeum Zbrojowni w Liwie oraz dr Andrzej Nowik z tego samego Muzeum. [gallery ids="451117,451118,451119,451120,451121,451122,451104,451105,451116,451115,451114,451113,451112,451111,451109,451108,451107,451106"]
