Ponad stuletnia kamienica na Nowej Pradze wpisana do rejestru zabytków [ZOBACZ]

  • 11.03.2025 21:59

  • Aktualizacja: 22:01 11.03.2025

Kamienica przy Stalowej na warszawskiej Nowej Pradze została wpisana do rejestru zabytków. To najstarszych przykładów zabudowy ulicy, o zachowanym w znacznym stopniu wystroju architektonicznym. Budynek powstał w 1900 roku, a 10 lat później rozbudowano go o dwie 6-kondygnacyjne osi od strony zachodniej. Kamienica przetrwała II wojnę światową bez większych zniszczeń.

Po przeanalizowaniu zebranego materiału dowodowego MWKZ podjął decyzję o wpisie do rejestru kamienicy przy ul. Stalowej 10, ze względu na jej wartości historyczne, artystyczne i naukowe.

Kamienica przy ul. Stalowej jest jednym z najstarszych przykładów zabudowy ulicy, o zachowanym w znacznym stopniu wystroju architektonicznym.

Elementem wyróżniającym jest historyzująca forma elewacji frontowej, czerpiąca z architektury klasycznej – gradacja rozwiązań stylistycznych, wydzielenie kondygnacji gzymsami kordonowymi, wydatny gzyms wieńczący, boniowanie, zwieńczenia okien z naczółkami.

Pomimo przekształceń we wnętrzach nadal czytelny jest układ funkcjonalno-przestrzenny kamienicy, z oryginalnymi elementami wystroju wnętrz, dwoma klatkami schodowymi, czytelną pod nawarstwieniami malaturą w częściach wspólnych budynku, stolarką drzwiową i okienną, przykładami elementów ceramicznych (posadzki, piec).

Wyjątkowość praskiej kamienicy

Wartość historyczna budynku wiąże się z rozwijającym się na przełomie XIX i XX w. ruchem budowlanym na terenie tzw. Nowej Pragi, który był konsekwencją lokalizacji w tej części miasta zakładów przemysłowych, a tym samym rosnącym zapotrzebowaniem na lokale mieszkalne.

Popularność tej dzielnicy przyczyniła się do budowy kamienic o wielkomiejskim charakterze, czego przykładem jest budynek przy ul. Stalowej 10.

Wartość naukowa budynku wynika z jego warstwy materialnej, m.in. technologii wykonania, użytych materiałów budowlanych i ich opracowania, jak również rozwiązań technicznych i funkcjonalnych cechujących budownictwo mieszkaniowe z przełomu XIX i XX w. umożliwiającej prowadzenie badań nad budownictwem mieszkaniowym na terenie Pragi.

Zachowane elementy wystroju architektonicznego świadczą o repertuarze i zróżnicowaniu stylistycznym warszawskiej architektury czynszowej i mogą stać się źródłem do badań rozwoju budownictwa mieszkaniowego na terenie Nowej Pragi.

Historia kamienicy przy Stalowej

Kamienica przy ul. Stalowej 10 w Warszawie należy do grupy najstarszej zabudowy ulicy Stalowej (d. Nowopraskiej), która położona jest na terenie tzw. Nowej Pragi.

Parcelacja zakupionej przez Ksawerego Konopackiego części folwarku Targówek, założenie przy ul. Szwedzkiej stalowni (1879) oraz włączenie do terenu Nowej Pragi i Szmulowizny w obszar Warszawy, przyczyniło się do rozwoju tej części miasta.

W 1897 r. parcelę nabyli Leokadia i Radzisław Rabęccy, którzy dzięki środkom uzyskanym z handlu wyrobami mącznymi stali się właścicielami działek przy ul. Konopackiej, Stalowej i Małej. Wzniesione na części działek kamienice przeznaczone były na wynajem (ob. ul. Stalowa 14, ul. Mała 7).

Jedną z inwestycji był wzniesiony w 1900 r. budynek przy ul. Stalowej 10. W 1910 r. kamienicę od strony zachodniej rozbudowano o dwie 6-kondygnacyjne osie. W 1914 nieruchomość została zakupiona przez Irenę Gielicką, a w 1918 r. nabyli ją Jan i Zofia Kulińscy.

Kamienica przetrwała II światową bez większych zniszczeń. Po 1945 r. budynek przeszedł na własność Skarbu Państwa. W 1959 r. przeprowadzono kapitalny remont obejmujący rozbiórkę zniszczonych pieców i trzonów kuchennych oraz przewodów kominowych. W 2008 r. wyremontowano dach.

Czytaj też: Zabytkowa ulica Środkowa na Nowej Pradze do remontu. Co się zmieni?

Źródło:

inf. prasowa

Autor:

RDC /PA