W stołecznym Muzeum Woli będzie dostępna nowa wystawa, przywołująca wydarzenia sprzed 120 lat, które wpłynęły na kształtowanie się tożsamości mieszkańców Woli, Warszawy i reszty Królestwa Polskiego.

Jak powiedział kurator wystawy Konrad Schiller „odwiedzający ekspozycję poznają początki nowoczesnej świadomości społecznej i politycznej. Wystawa proponuje refleksję nad początkiem drogi do wolności i walki o prawa, z których czerpiemy dziś”.

– Rewolucja była pokłosiem wydarzeń światowej geopolityki. Jej hasła żywo wpłynęły na dzisiejsze życie społeczne. W 1905 r. walczono o fundamentalne prawa pracownicze (ośmiogodzinny dzień pracy, ubezpieczenie od wypadków, wolność do zrzeszania się), niezależność edukacji, powszechne prawo wyborcze, w tym dla kobiet. Rewolucja 1905 r. to wydarzenie, które w dobie PRL-u było instrumentalnie wykorzystywane w polityce historycznej i propagandzie, przez co zostało po 1989 r. zmarginalizowane – zwrócił uwagę kurator.

– Wystawa mierzy się z pokazaniem różnorodnego wymiaru rewolucji. Aktywizują się ugrupowania polityczne, rywalizując ze sobą o wpływy. W zależności od opcji politycznej w rewolucji upatrywano szanse na uzyskanie niepodległości, szerokiej autonomii lub realizację międzynarodowego postulatu antykapitalistycznego. Te wątki są poruszane na wystawie – dodał.

Fotografie i oryginalna publikacja w jidysz

W ocenie organizatorów wystawy dwa wydarzenia z czasu rewolucji 1905 r. warto wyróżnić szczególnie: strajk młodzieży i studentów oraz tzw. pogrom alfonsów.

„Oryginalne odezwy i petycje studentów Politechniki Warszawskiej oraz młodzieży gimnazjalnej zawierają postulaty wprowadzenia do szkół języka polskiego, prawa kobiet do wyższego wykształcenia czy swobody zrzeszania się. Władze carskie ugięły się i wprowadziły znaczne ustępstwa. Na wystawie znalazły się także zdjęcia i grafiki dokumentujące strajki młodych” – napisano w informacji prasowej Muzeum.

Przypomniano, że „pogrom alfonsów był wydarzeniem o dramatycznym przebiegu„. ”Atak na dzielnice żydowskie w Warszawie pod pozorem obrony moralności był jednym z większych antysemickich wydarzeń tamtego czasu. Pokazane zostaną fotografie i oryginalna publikacja w jidysz odnoszące się do tego wydarzenia” – poinformowano.

„Wyjątkowym obiektem będzie album stworzony przez Stefana Stattlera”

Kurator wystawy pytany o to, jakie znaczenie dla rewolucji 1905 r. ma kontekst wojny rosyjsko-japońskiej z 1904 r., odpowiedział: – Wystawa oparta jest na szerokim kontekście ekonomicznym i politycznym. Rewolucja nie zrodziła się w próżni, była wynikiem globalnych procesów historycznych. Trwał kryzys gospodarczy w Rosji i na świecie. W 1904 r. wybuchła wojna rosyjsko-japońska o wpływy na Dalekim Wschodzie, co zachwiało kondycją carskiej Rosji.

Przypomniał, że Królestwo Polskie ze stolicą w Warszawie było częścią Imperium Rosyjskiego oraz ważnym ośrodkiem przemysłowym. - Wojna pogłębiła kryzys ekonomiczny, który odczuła Warszawa i przemysłowa Wola. Jedna trzecia populacji ówczesnej Warszawy mieszkała na Woli, jej dużą grupę tworzyli robotnicy. Pragnienie poprawy warunków bytowych było coraz częściej poruszane przez ludzi żyjących w Rosji i jej zaborach. W styczniu 1905 r. wybucha rewolucja - podkreślił.

Zapowiedział, że na ekspozycji będzie można zobaczyć m.in. oryginalne sztandary z pochodów i strajków, pocztówki, fotografie i grafiki ukazujące walki uliczne, manifestacje i skutki zamachów bombowych, obrazy dokumentujące 250-tysięczny pochód patriotyczny, najazd policji na tajną drukarnię SDKPiL, czy też strajk młodzieży oraz tzw. pogrom alfonsów. Pokazane zostaną również unikatowe druki ulotne i odezwy polityczne.

– Wyjątkowym obiektem będzie album stworzony przez Stefana Stattlera, inżyniera, dyrektora technicznego czołowej fabryki przemysłu ciężkiego w Królestwie Polskim Lilpop, Rau i Loewenstein. To fascynująca kronika lokalnego przemysłu i jego przemian na początku XX w. – ocenił kurator.

Wystawie towarzyszyć będą: pokazy filmowe (w tym projekcja filmu Agnieszki Holland „Gorączka” z 1981 r.), wykłady, oprowadzania z kuratorem i ekspertami/ekspertkami z zakresu historii politycznej, społecznej czy ekonomicznej, program edukacyjny, spacery akustyczne opisujące dźwiękiem pejzaż rewolucyjnej Warszawy, lekcje szkolne oraz seria wykładów dotycząca globalnej historii ekonomii, ludowej historii Polski, kolonializmu Imperium Rosyjskiego oraz odbicia wydarzeń z 1905 r. w sztuce.

Wystawa „1905. Nowy początek. Rewolucja na Woli i w Warszawie” w Muzeum Woli potrwa od 20 lutego do 20 lipca. Wernisaż odbędzie się 19 lutego o godz. 18, wstęp wolny.

Czytaj też: Nie żyje Katarzyna Herbert. Wdowa po Zbigniewie Herbercie miała 95 lat