Prezydent RP Andrzej Duda skierował do narodu list okolicznościowy, w którym zachęcał do wspólnej lektury „Nad Niemnem”  Elizy Orzeszkowej podczas Narodowego Czytania 2023. 

— To książka nastrojowa, napisana barwnym językiem, a zarazem donośna i sugestywna w swoim patriotycznym przesłaniu. Bo przecież jej autorka nie tylko maluje szeroką panoramę rodzinnych Kresów, nie tylko przybliża folklor i szlacheckie zwyczaje, ale bardzo wyraźnie przywołuje też historię Rzeczypospolitej, a poprzez tematykę Powstania Styczniowego, którego 160–lecie obchodzimy w tym roku, doskonale oddaje przeżycia, emocje i dylematy ówczesnych Polaków. Dzięki temu obraz niepodległościowego zrywu, który w 1863 roku wybuchł przeciwko carskiemu zaborcy, na zawsze połączył się z tą książką, a sama powieść utrwaliła się w świadomości jako prawdziwa epopeja polskiego losu — napisał prezydent Andrzej Duda w liście zachęcającym do udziału w Narodowym Czytaniu.

Andrzej Duda przypomniał o dziedzictwie Powstania Styczniowego, które powraca we wspomnieniach bohaterów i legendzie jako symbol i fundament narodowej pamięci. Zaakcentował również istotę podstawowego prawa każdego narodu — wolności.

— Chciałbym, aby tegoroczna lektura pogłębiła też namysł nad tym, w jaki sposób współcześnie odczytujemy naszą historię i jak o niej pamiętamy. I żeby, zwłaszcza dzisiaj, w obliczu agresywnego rosyjskiego imperializmu, odwołując się do powstańczego czynu, powieść Orzeszkowej jeszcze bardziej umocniła przekonanie o podstawowym prawie każdego narodu do własnej wolności i suwerenności — podkreślił.

Powieść Elizy Orzeszkowej 

„Nad Niemnem” to najbardziej znana powieść Elizy Orzeszkowej. Ze względu na barwne opisy, wyrazistych bohaterów i liczne odwołania historyczne dzieło porównywano do „Pana Tadeusza” Mickiewicza. Cieszyło się dużą popularnością w II Rzeczypospolitej. W 1939 r. ukończono ekranizację powieści, lecz obraz zaginął w czasie II wojny światowej. Kolejny film nakręcono w połowie lat 80. XX wieku. „Nad Niemnem” to jeden najważniejszych utworów podejmujący tematykę Powstania Styczniowego, którego 160–lecie obchodzone jest w bieżącym roku.

Akcja Narodowego Czytania organizowana jest przez Prezydenta RP od 2012 roku. Zainicjowano ją lekturą „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. W 2016 r. prezydent Andrzej Duda i Agata Kornhauser–Duda rozpoczęli Narodowe Czytanie „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza w warszawskim Ogrodzie Saskim. Lekturą Narodowego Czytania 2020 była Balladyna Juliusza Słowackiego. Rok później czytano „Moralność pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej, W Roku Romantyzmu Polskiego (2022) — w odbyło się Narodowe Czytanie „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza.

Finał akcji odbędzie się w sobotę 9 września. 

Czytaj też: „Zmotoryzował polskie społeczeństwo”. Maluch kończy dziś 50 lat