W Warszawie przed Sejmem protestowali w czwartek uczestnicy rozpoczętego po godz. 13:30 Żółtego Marszu w obronie reformy psychiatrii. Wcześniej odbył się Nadzwyczajny Kongres Zdrowia Psychicznego. Wzięło w nim udział kilkuset lekarzy, asystentów zdrowienia i innych pracowników sektora psychiatrii środowiskowej, pacjenci i przedstawiciele m.in. rzecznika praw obywatelskich, Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka i Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy.

Zorganizowane ad hoc wydarzenie związane jest z niepewnością osób pracujących i korzystających z pomocy CZP co do ich przyszłości. 30 czerwca 2025 r. zakończy się sześcioletni pilotaż CZP. Uczestnicy kongresu i marszu obawiają się, że resort zdrowia podejmie decyzje ograniczające finansowanie CZP i zagrażające dalszemu ich funkcjonowaniu.

Pilotaż rozpoczął się w 2018 r. Oparty jest na koncepcji psychiatrii środowiskowej, czyli odejściu od leczenia szpitalnego (to przeznaczone ma być dla pacjentów w stanach ostrych) na rzecz opieki zorganizowanej blisko pacjenta w mniejszych ośrodkach pomocy medycznej, zapobieganiu kryzysom psychicznym, a gdy do nich dojdzie – szybkim przywróceniem do równowagi.

Centra są finansowane ryczałtem – to kwota przekazywana przez NFZ w przeliczeniu na mieszkańca, zwykle jednego powiatu. Obok CZP działa także stary model finansowania – według formuły płatność za usługę (fee for service), czyli NFZ płaci np. za pojedynczą poradę u psychiatry.

Od tej formuły Narodowy Fundusz Zdrowia zamierza teraz odejść. Według nowej koncepcji zamiast obowiązującego w pilotażu ryczałtu na funkcjonowanie centrów, wyliczanego na populację osób dorosłych i odpowiedzialności terytorialnej, wprowadzona miałaby być płatność za pacjenta.

Rzecznik MZ o finansowaniu centrów zdrowia psychicznego

Rzecznik prasowy Ministerstwa Zdrowia Jakub Gołąb przekazał Polskiej Agencji Prasowej, że na pewno nie zostanie wprowadzona jako forma finansowania działalności CZP zasada „fee for service”. 

Poinformował również, że szczegóły rozwiązań dotyczących CZP wypracuje zespołu ds. zmian systemowych w centrach zdrowia psychicznego. W czwartek w Dzienniku Urzędowym MZ ukazało się zarządzenie ministra zdrowia o jego powołaniu.

W jego skład weszło 14 osób. Są to:

• prof. Piotr Gałecki – konsultant krajowy w dziedzinie psychiatrii, przewodniczący Rady ds. Zdrowia Psychicznego; dr hab. n. med. Janusz Heitzman – wiceprezes Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, członek Rady ds. Zdrowia Psychicznego; dr n. hum. Tomasz Rowiński – Szkoła Główna Handlowa, ThinkTank SGH dla Ochrony Zdrowia, członek Rady ds. Zdrowia Psychicznego; dr n. med. Anna Depukat – członek Rady ds. Zdrowia Psychicznego; Anna Miszczak – dyrektor Departamentu Świadczeń Opieki Zdrowotnej w centrali Narodowego Funduszu Zdrowia; Anna Parnowska – kierownik Sekcji Opieki Psychiatrycznej i Leczenia Uzależnień w centrali Narodowego Funduszu Zdrowia, członek Rady ds. Zdrowia Psychicznego; Piotr Nowicki – dyrektor Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie; Sebastian Goncerz – prezes Porozumienia Rezydentów Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy; Mikołaj Siennica – członek Naczelnej Rady Lekarskiej; Anna Śremska – prezes Związku Pracodawców Opieki Psychiatrycznej i Leczenia Uzależnień, dyrektor Szpitala im. Józefa Babińskiego Specjalistycznego Psychiatrycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Łodzi, członek Rady ds. Zdrowia Psychicznego; Magdalena Dzierwa – dyrektor Wydziału Taryfikacji w Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji; Kamil Pięta – dyrektor Centrum Zdrowia Psychicznego w Wieliczce; Maciej Karaszewski – dyrektor Departamentu Lecznictwa w Ministerstwie Zdrowia i Dagmara Korbasińska-Chwedczuk – dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego w Ministerstwie Zdrowia.

Do zadań zespołu należy m.in. przygotowywanie propozycji rozwiązań w zakresie systemu ochrony zdrowia psychicznego z uwzględnieniem sposobu organizacji i finansowania centrów zdrowia psychicznego po zakończeniu programu pilotażowego.

Żółty Marsz w obronie CZP

Manifestujący protestowali w Warszawie przeciwko zmianom w funkcjonowaniu centrów zdrowia psychicznego, których pilotaż kończy się w czerwcu 2025 r. Ministerstwo Zdrowia i NFZ m.in. podczas posiedzeń rady ds. zdrowia psychicznego przy ministrze zdrowia zapowiadały zmiany modelu finansowania CZP, który opiera się obecnie na ryczałcie przekazywanym przez NFZ na mieszkańca np. powiatu.

Manifestacja zatrzymała się przed Sejmem, gdzie każdy chętny mógł zabrać głos.

„Jeszcze możemy zapobiec stomatologizacji psychiatrii” – przekonywał prof. Andrzej Kokoszka. Podkreślił, że stomatologia jest tym obszarem ochrony zdrowia, w którym pacjenci często leczą się prywatnie i to samo grozi psychiatrii. Podkreślił, że zmiany finansowania centrów zdrowia psychicznego doprowadzą do podziału pacjentów na bogatych i biednych.

Psychoterapeuta Krzysztof Jedliński powiedział, że obniżenie finansowania CZP oznacza, że w systemie pomocy psychiatrycznej zostaną jedynie lekarze i pielęgniarki.

Głos zabrali także m.in. asystenci zdrowienia, którzy obawiają się, że obniżenie finansowania CZP oznacza, że stracą pracę, a pacjenci znów będą leczeni przede wszystkim w szpitalach.

Przedstawiciele manifestujących przekazali marszałkowi Sejmu Szymonowi Hołowni dokument, w którym domagają się m.in. zwiększenia finansowania opieki psychiatrycznej w 2025 r. do 6 proc., a w 2027 r. do 7 proc. całkowitych wydatków na zdrowie oraz utworzenia w pierwszej połowie 2025 r. Krajowego Ośrodka Zdrowia Psychicznego (KOZP), który byłby jednostką budżetową podległą ministrowi zdrowia.

Przed marszem odbył się ponaddwugodzinny Nadzwyczajny Kongres Zdrowia Psychicznego.

Czytaj też: Ulicami przeszedł Żółty Marsz w obronie centrów zdrowia psychicznego