Co się stało z obrazem, wiszącym na chórze, obok wielkiego ołtarza, autorstwa samego Rubensa, którego oryginał miał mieć w Węgrowie Jan Dobrogost Krasiński, a Braniccy z Białegostoku - wielcy "panowie" - tylko kopię? Czy król Stanisław August, bywając na Podlasiu, spał na puchu czy też na lnianym sienniku? Gdzie dobrze dawano jeść i konie były zdrowe, a które z podlaskich miasteczek traciło swoją dawną świetność?
A właściwie, to gdzie kwitło życie kulturalne I Rzeczypospolitej, w królewskich Łazienkach w Warszawie, czy może jednak na prowincji podlaskiej, u Branickich, Czartoryskich w Siedlcach, Ossolińskich w Rudce, Ogińskich w Sokołowie, czy może u Krasińskich w Węgrowie?
To tylko niektóre pytania i zagadnienia, które stawia autor książki "Na litewskim trakcie Stanisław August Poniatowski i XVIII-wieczni podróżnicy w Sokołowie Podlaskim i Węgrowie." Przy czym, opisując wrażenia podróżników z Sokołowa i Węgrowa, królewskie wizyty oraz sen człowieka, któremu urodził się siedmiomiesięczny wcześniak, zaczepia o rozedrganą od pokoleń strunę: gdzie to Podlasie, tzn. odkąd dokąd? I chyba nie rozstrzyga sporów, ani nie próbuje do końca definiować czegoś, czego zdefiniować nie sposób. Podlasie bowiem to pogranicze, a więc kraina na wskroś oryginalna i różnorodna. Wielokulturowość, wielowyznaniowość i w ogóle wielość... to chyba najważniejsza wartość Podlasia.
I pewnie dlatego, choć wizytowane czasami "przy okazji" i "po drodze" (bo innej drogi nie było!), Podlasie było, jest i będzie popularne. Tak jak kuszą pyszności, podawane na porcelanie i w drewnianej misie na Podlasiu, tak i ten zbiór esejów smakuje jak najlepiej, nawet dla wybrednego smakosza. Aż chce się tam być!
O XVIII-wiecznej historii Sokołowa, Węgrowa i innych miast pogranicza polsko-litewskiego, z perspektywy zagranicznych podróżników oraz samego króla Stanisława Augusta, w programie opowiadał Artur Ziontek, historyk literatury, regionalista, pracownik Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Kosowie Lackim wraz z małżonką, Anetą Samuel-Ziontek.
[gallery ids="396180,396181,396182,396285,396286"]