Motywem przewodnim ósmej edycji imprezy, która nawiązuje do twórczości Stefana Themersona (1910-1988), płocczanina, awangardowego prozaika i twórcy teorii poezji semantycznej, będzie słowo. Festiwal, w ramach którego w płockiej Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej odbędzie się konferencja common room „Od słowa do świata”, potrwa od 19 do 21 października.

Wśród festiwalowych wydarzeń zaplanowano m.in. warsztaty na temat koncepcji poezji semantycznej, w których weźmie udział młodzież płockiego Liceum Ogólnokształcącego im. Władysława Jagiełły, gdzie do ówczesnego gimnazjum uczęszczał Themerson. W ramach projektu „Powiedzieć świat inaczej” zajęcia prowadzi tam poeta i krytyk literacki Maciej Woźniak.

W płockim Muzeum Żydów Mazowieckich otwarta zostanie wystawa projektu „Gyubal Wahazar - prototyp książki” zrealizowanego przez studentów Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych, który nawiązuje do niezrealizowanych ostatecznie planów wydania przez Stefana Themersona i jego żonę Franciszkę, podczas pobytu w Wlk. Brytanii, angielskiej wersji dramatu Stanisława Ignacego Witkiewicza z 1921 r.

"Inside the Invisible"

- Projekt wydawniczy podjęli na nowo Studenci Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych, którzy postanowili stworzyć prototyp książki z polskim i angielskim tekstem dramatu Witkacego. W swej pracy wykorzystali typografię i liternictwo, które stosowali Themersonowie w swych publikacjach. Na wystawie, której częścią będą multimedialne prezentacje, pokazany zostanie proces powstawania tej książki – powiedziała Iwona Markiewicz z Płockiego Ośrodka Kultury i Sztuki, który jest organizatorem festiwalu.

Jak zaznaczyła, najprawdopodobniej do czasu wernisażu wystawy, czyli 19 października, wydawnictwo w ramach projektu „Gyubal Wahazar - prototyp książki” ukaże się już drukiem.

- Wydarzeniem będzie też wystawa prac Lubainy Himid, artystki urodzonej w Tanzanii, która w tym roku została nominowana do Nagrody Turnera, czyli najbardziej prestiżowego wyróżnienia artystycznego w Wlk. Brytanii. Wystawa "Inside the Invisible", którą pokażemy w płockim Muzeum Mazowieckim, będzie towarzyszyła konferencji common room, gdyż w kręgu zainteresowań twórczych Lubainy Himid jest właśnie słowo, opisujące i interpretujące otaczający nas świat – powiedziała Markiewicz.

W trakcie festiwalu odbędą się również spektakle teatralne. Teatr Figur z Krakowa wystawi przedstawienie „Jestem cały świat minus świat oprócz mnie” Teatru Figur z Krakowa, oparte na tekstach Themersona, jak „Wykład profesora Mma”, „Bayamus” i „Pędrek Wyrzutek”. Natomiast aktor płockiego Teatru Dramatycznego Mariusz Pogonowski pokaże wyreżyserowaną przez siebie adaptację innego utworu Themersona - „Pan Tom buduje dom”.

Na festiwal Książnica Płocka przygotuje plenerową prezentację wierszy „Poetyckie pranie”. Będą też koncerty Babu Król i Pogodno. Tradycyjnie już na płockiej ulicy Themersonów, odbędzie się artystyczny happening z udziałem najmłodszych.

Awangardowy prozaik i poeta

Stefan Themerson to urodzony w Płocku awangardowy prozaik, poeta, twórca teorii poezji semantycznej, a także filmów eksperymentalnych, który od lat 30. XX wieku przebywał zagranicą, najpierw we Francji, a później w Wlk. Brytanii, gdzie tworzył wraz z żoną Franciszką, absolwentką warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Stefan Themerson po ukończeniu płockiego gimnazjum studiował w Warszawie fizykę i architekturę. W 1927 r. zajął się eksperymentami z fotografią i filmem, które rozwijał w latach 30. XX wieku. Powstały wtedy m.in. filmy „Apteka”, „Europa” i „Przygoda człowieka poczciwego”. W 1938 r. wraz z żoną wyjechał do Francji, gdzie w 1940 r. wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Od 1942 r., będąc już w Wlk. Brytanii, współpracował z Ministerstwem Informacji i Dokumentacji Rzeczpospolitej Polskiej w Londynie. Powstał wtedy eksperymentalny film antywojenny „Calling Mr. Smith”.

W 1948 r. Themersonowie otworzyli w Londynie oficynę wydawniczą Gaberbochus Press, którą prowadzili do 1979 r. W latach 1957-59 organizowali tam otwarte spotkania w formule „common room”, czyli dyskusji i wymiany poglądów artystów oraz naukowców, a także innych osób zainteresowanych filozofią sztuki czy filozofią nauki. Do idei tej nawiązuje właśnie płocki Festiwal Themersonów.